Hoe communiceren dolfijnen in de wilde natuur?

Antwoord

Dolfijnen maken twee soorten geluiden: geluid om te communiceren en geluid om de omgeving te analyseren, om prooien op te sporen en eventueel te verdoven. Ze hebben geen stembanden, maar gebruiken luchtzakken in hun kop om fluitsignalen of sonarsignalen uit te sturen.

Om met elkaar te communiceren gebruiken ze geluiden met een frequentie tussen 400 en 10.000 Hz. Dat kunnen wij mensen ook horen, bijvoorbeeld met een hydrofoon of een onderwatermicrofoon. Specialisten hebben deze geluiden ontleed en kwamen tot de slotsom dat elke dolfijn een eigen “vocale handtekening” heeft en dat hij zijn boodschap dus telkens begint met het bekend maken van zijn afstamming of verwantschap.

Om de omgeving te analyseren gebruiken dolfijnen een sonar: een systeem waarbij ze met de luchtzakjes in hun blaasgat bovenaan hun kop, klikkende geluiden maken. Die geluiden worden teruggekaatst door voorwerpen in hun omgeving zoals rotsen of vissen. Door de terugkaatsing weten dolfijnen hoe hun omgeving eruitziet of waar voorwerpen zich bevinden. Wij kunnen die sonarsignalen niet horen omdat ze te hoog zijn. Aan de zijkant van de kop hebben dolfijnen twee kleine gaatjes; dat zijn de ooropeningen. Ze luisteren niet alleen met hun oren: hun onderkaak gebruiken ze om de sonarsignalen op te vangen en door te sturen naar de hersenen.

Dolfijnen communiceren niet alleen met geluid, maar ook op andere manieren: door lichaamstaal en lichamelijk contact. Zo kunnen ze met hun staart op het water slaan om bepaalde gevoelens uit te drukken. In dolfinaria kunnen verzorgers duidelijk aan hun dieren zien of ze gelukkig zijn, of verdrietig of ziek. Als ze verdrietig of ziek zijn, gedragen ze zich anders, ze eten minder en zijn lusteloos. Ook wetenschappers die dolfijnen in het wild bestuderen, kunnen aan het gedrag van de dieren hun gemoedstoestand afleiden. Maar je moet dus al een lange tijd met de dieren samenwerken vooraleer je hun emoties kunt “aflezen”.

Lichaamstaal en onderwatergeluiden drukken de sociale status uit, maar conflicten worden ook vaak fysiek beslecht. Veel dolfijnen vertonen dan ook sporen van de tanden van soortgenoten.

Meer informatie over dolfijnen:

Boek: “Worden dolfijnen verliefd?” Ism Patrick Lagrou, Uitgeverij Clavis.

Boek: “Dolfijnen en walvissen in de Noordzee” van Kees Camphuysen en Gerard Peet, Uitgeverij Clavis.