Hoe meet men het niveau van de zee?

Antwoord

Beste Pierre,

Hoe, waar en wanneer men het relatieve zeeniveau meet en met welke problemen men nu juist geconfronteerd wordt bij de interpretatie van deze metingen, wordt inderdaad maar weinig besproken.

Het is enkel nuttig om over hét niveau van de zeespiegel te spreken als erbij gezegd wordt ten opzichte van welk nulniveau het gemeten wordt. Je kan metingen doen t.o.v. het huidige landniveau, t.o.v. een vast toestel op de zeewering of t.o.v. het niveau van een ondergrondse, geologische oudere laag of sokkel.

Indien men het niveau van de zeespiegel meet ten opzichte van het niveau van het aardoppervlak langs de kustlijn, landwaarts van de zeewering (duinen, zeedijken, kaaimuren), dient men er rekening mee te houden dat dit oppervlak zelf ook in beweging kan zijn (bv. inklinken van de bodem tgv drainage van de polders). Het is dus mogelijk dat je een relatieve zeespiegelstijging meet, terwijl het land gezakt is en het eigenlijke zeeniveau stabiel is gebleven. Verder verandert het zeespiegelniveau per periode van seconden (bv. kleine en grote golven), uren (bv. getijde, wind en atmosfeerdruk ), weken ( bv. effect op getijde amplitude van de variabele afstand tussen aarde en maan),… duizenden jaren (bv. Saros-cyclus) en varieert het over enkele tientallen meters (golven) tot wereldwijd (springtij- en doodtijcyclus).

Langs de Belgische kust wordt in de havens van Oostende, Nieuwpoort en Zeebrugge het relatieve zeeniveau gemeten met een maregraaf, geplaatst op ‘vaste’ constructies zoals bv. een kaaimuur. Doordat deze ‘vaste‘ constructies vaak gefundeerd zijn op ongeconsilideerde sedimenten, is subsidentie (neerwaartse beweging van de aardkorst) t.g.v. compactie ook hier een probleem. Bij de interpretatie en de berekening van de gemiddelde waterstand dient men dan ook rekening te houden met het verticale referentievlak en eventuele hoogtevariaties. De invloed van de golfwerking wordt geminimaliseerd door het plaatsen van een dempingsbuis in de maregraaf. Verder wordt bij de berekening van de gemiddelde jaarlijkse relatieve zeespiegel het effect van astronomische en metereologische krachten weggefilterd.

Door de nieuwe evoluties in de satelliet altimetrie (TOPEX/POSEIDON) worden sinds enkele jaren ook veranderingen in oceanische zeespiegel opgemeten. Hierdoor is men niet langer meer beperkt tot het opmeten van veranderingen langs de kustlijn (zee/land zone) maar kan men veranderingen opmeten over volledige oceaanoppervlaktes.

Indien je hier meer over wil lezen: Verwaest, T., Viaene, P., Verstraeten J., Mostaert F., 2005. De zeespiegelstijging meten, begrijpen en afblokken. De Grote Rede nr. 15 , p. 15-25.