Hoe moet ik een netspanning van 220 volt interpreteren?

Walter, 59 jaar
6 januari 2025

De wisselspanning op het net (in één fase) is in België 220 V. Maar welk van deze mogelijkheden is de juiste interpretatie?: - t.o.v. de nuldraad oscilleert de spanning tussen -220 V en +220 V - t.o.v. de nuldraad oscilleert de spanning tussen 0 V en +220 V - t.o.v. de nuldraad oscilleert de spanning tussen -110 V en +110 V

Antwoord

Dag Walter,

Het antwoord is spijtig genoeg heel divers. Ik probeer het op te bouwen.

De spanning is sinus-vormig (https://nl.wikipedia.org/wiki/Sinus_(elektrisch)). Dat wil zeggen dat ze geleidelijk aan oploopt en dan weer daalt. De spanning noemen we naar de waarde die ze gemiddeld aan vermogen kan opwekken. Dat noemt men de RMS-waarde of de effectieve waarde van die spanning (https://nl.wikipedia.org/wiki/Kwadratisch_gemiddelde). Voor de spanning hier in België is die waarde 230V.

Vroeger was dat 220V, maar sinds begin jaren 2000 is dat verhoogd naar 230V omwille van harmonisering binnen Europa. De werkelijke waarde die je zou aflezen als je een voltmeter thuis gebruikt zal hiervan afwijken omdat deze spanning tot meer dan 10% mag variëren. Heel veel mensen hebben nog steeds de gewoonte om de spanning hier 220V te noemen.

De 230V is dus de effectieve spanning, maar de top van de sinus zal liggen op 325V, de amplitude (https://nl.wikipedia.org/wiki/Amplitude). De spanning zal dus variëren tussen -325V en +325V.

In de grootste delen van België oscilleert de spanning dus tussen -325 en +325V ten opzichte van de nuldraad. De centrales maken echter niet één maar drie spanningen aan: drijfkracht, het driefase-systeem. Als in huizen of fabrieken drijfkracht wordt gebruikt herken je dit aan de typische driefasige stekkers: https://nl.wikipedia.org/wiki/IEC_60309. De meeste huishoudelijke toestellen hebben maar één van die drie fases nog om te kunnen werken en gebruiken dus de 'gewone' monofase stekkers (https://nl.wikipedia.org/wiki/Landenoverzicht_stekkertypen,_netspanningen_en_-frequenties).

In het geval van 230/400V (vroeger dus 220/380V) is er zo 3 keer 230V tussen de nuldraad en de fasespanning. Maar als je meet van de ene fase naar een andere heb je 400V. Deze zijn te herkennen aan de rode driefase-stekkers. Dit noemt men ook de ster-aansluiting (https://nl.wikipedia.org/wiki/Driefasespanning).

Maar er zijn ook nog enkele plaatsen in België waar 130/230V wordt verdeeld. Dan heb je de blauwe driefase-stekkers. Dan wordt drie keer 130V aangemaakt: 130V tussen de fase en de nuldraad. Maar als je je toestel aansluit van de éne naar een andere fase (driehoek) heb je 230V.
Zo zijn er dus plaatsen in België waar de elektriciteitsmaatschappij de huizen in driehoek aansluit.

Hopelijk raak je er nog wijs uit...

Luc Bosmans

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be