Waar komt de uitdrukking 'uit de kast komen' vandaan?

Kim, 40 jaar
19 augustus 2024

Verwijst het echt naar een kast? En waarom dan een kast? En wanneer is de uitdrukking voor het eerst gebruikt?

Antwoord

Beste Kim,

Volgens de dikke Van Dale (online) is uit de kast komen een leenvertaling uit het Engels, een vertaling dus van een Engelse uitdrukking:

Een closet is een toilet, een plaats dus waar je in alle intimiteit, alleen dat doet wat niemand anders hoeft te zien. Als je de uitdrukking to come out of the closet dus figuurlijk gebruikt, dan betekent dat: naar buiten komen met iets wat je tot nu toe geheim gehouden hebt. In het Nederlands is voor het woord kast gekozen. De kast is weliswaar geen plek waar je dingen doet die niemand anders hoeft te zien, maar het is wel een plek waarin zaken opgeborgen zitten die alleen bekend zijn voor wie de kast kent en weet wat erin zit. Uit de kast komen is dan: naar buiten komen met iets wat anderen voorheen niet wisten, maar dan specifiek toegepast op het bekendmaken van je (van de norm afwijkende) seksuele oriëntatie.

Of het echt om een leenvertaling uit het Engels komt, is ook weer niet zo zeker, want in het Nederlands duikt in de loop van de 20e eeuw regelmatig de uitdrukking uit de kast komen op in een betekenis die nog niets met het bekendmaken van de seksuele geaardheid te maken heeft. Bijvoorbeeld op 12 augustus 1980 in de Nederlandse krant Het vrije volk: "Dan weet die club precies wat ze kan verwachten en kan de loonmaatregel nog sneller uit de kast komen." Een in het geheim voorbereide maatregel wordt opeens bekendgemaakt. Het is niet moeilijk om zo'n betekenis van uit de kast komen dan opeens ook toe te gaan passen op het bekendmaken van een voorlopig geheim gehouden seksuele overtuiging. Uiteraard komt die uitdrukking in die seksuele toepassing pas in gebruik als het ook gebruikelijk wordt om je seksuele geaardheid publiek te maken. En dat gebeurt natuurlijk pas sinds dat min of meer aanvaardbaar wordt in onze maatschappij. Op 1 november 1986 vind ik in de Nederlandse krant Trouw voor het eerst de uitdrukking uit de kast komen in de seksuele betekenis: "In de VS worden San Francisco en 'uit de kast komen' vereenzelvigd met homoseksualiteit en wie weet dat Mikulski niet getrouwd is, weet meteen ook waar Chavez zonder het te durven zeggen op doelt."

Een bijkomende reden waarom het niet per se noodzakelijk is om aan te nemen dat uit de kast komen uit het Engels vertaald is, is dat het woord kast nu niet meteen de meest voor de hand liggende vertaling van closet is. Wat natuurlijk wel kan, is dat uit de kast komen geïnspireerd is op to come out of the closet, waarop dan het Nederlandse uit de kast komen (gebaseerd op een al bestaande figuurlijke betekenis van uit de kast) geënt is.

Ik geef hierboven 1986 op als vroegste vinddatum van uit de kast komen. Ik heb alleen de woordcombinatie uit de kast komen gezocht. Ik heb alleen op de website www.delpher.nl (alle Nederlandse kranten sinds de 17e eeuw) gezocht. Er zijn nog meer bronnen waar je zou kunnen zoeken. Er zijn nog andere woordcombinaties: uit de kast komt, uit de kast gekomen, kwam uit de kast ... Met andere woorden: het is goed mogelijk dat de uitdrukking al iets langer bestaat dan 1986, maar dat jaartal zegt toch al iets.

Met hartelijke groet,

Peter Debrabandere

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Beantwoord door

Docent Peter Debrabandere

Nederlands Specialismen: Nederlands (algemeen), Nederlands in België (Belgisch-Nederlands), Standaardnederlands, taalnormen, taalveranderingen, taalzorg, taaladvies

Katholieke Hogeschool Vives
Doorniksesteenweg 145 8500 Kortrijk
http://www.vives.be

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be