Hoe wisten de mensen vroeger wat een woord in een andere taal betekende?

Antwoord

Beste Tilde,

Er bestaan al heel lang woordenboeken, al een paar duizend jaar. Natuurlijk waren die eerste woordenboeken nog vrij primitieve lijsten van woorden. Later werden de woordenboeken steeds beter en vollediger. De mogelijkheden om met een woordenboek de vertaling in een andere taal te leren kennen, zijn vandaag veel uitgebreider dan honderden jaren geleden. In de middeleeuwen bestonden er boekjes om gesprekjes in een andere taal (het Frans bijvoorbeeld) te oefenen. Dat waren geen woordenboeken, maar boekjes waarin je leerde om korte gesprekjes in een andere taal te voeren: elkaar begroeten, de weg vragen, producten kopen op de markt enzovoort. In zulke boekjes stonden dan korte zinnetjes in het Nederlands en het Frans, soms ook het Latijn, netjes naast elkaar. Pas vanaf de zestiende eeuw ontstaan er echte vertaalwoordenboeken en zelfs meertalige woordenboeken, waarin vier, vijf, zes, zeven, acht talen netjes naast elkaar voorkwamen, zodat je bijvoorbeeld in één boek de vertaling van een Nederlands woord zowel naar het Frans als naar het Spaans kon vinden. Ik laat je hieronder een bladzijde uit zo'n middeleeuws gespreksboekje zien (1527). Bovenaan lees je links "Dat eerste capittel" en rechts in het Frans "le premier chapitre". Op de tweede regel lees je links "Waer gaedy" (= waar ga je naartoe?) en rechts in het Frans "ou allez vous". Op de volgende regel links "ic gae thuys" (= ik ga naar huis) en rechts in het Frans "je voy a la maison". Het volledige gespreksboekje uit 1527 kun je hier doorbladeren: Gespreksboekje uit 1527.

Met hartelijke groet,

Peter Debrabandere