Antwoord
De meeste communistische landen waren eenpartijstaten, met als argument dat het bestaan van verschillende politieke partijen een verderzetting van de onderlinge klassenstrijd zou betekenen.
Daar zijn wel wat kanttekeningen bij te maken:
- Waar vroeger nogal meewarig werd gedaan over verkiezingen in zo'n communistische eenpartijstaten, waarbij immers een politiek comité vooraf al de kandidaten had geselecteerd, groeit nu in studies de nuance dat dergelijke verkiezingen toch vaak een beperkte democratische sturing toelieten, bijvoorbeeld tussen fracties binnen de ene partij. Zelfs wanneer er maar één kandidaat voor één zetel was, kon men die door een lage opkomst of een hoog aantal blanco stemmen wegstemmen.
- Oppositiepartijen waren verboden, maar er waren wel vaak 'volksfront'-partijen, die ook politieke zetels en zelfs ministerposten veroverden. Eigenlijk ging het om partijen die dicht aanleunden bij de communistische partij zelf. In de DDR werd de eenheidspartij SED toch geflankeerd door kleinere communistische partijen als de CDUD (christendemocraten), LDPD (liberalen), DBD (boerenpartij) en NDPD (nationaal-democraten). Bij verkiezingen kwamen die satellietpartijen niet met aparte lijsten op, maar werd er één gemengde kieslijst gemaakt uit die partijen (met uiteraard meer SED-kandidaten).
- Zowat de helft van de communistische landen lieten en laten ook onafhankelijke kandidaten toe tot verkiezingen, die soms uit min of meer georganiseerde bewegingen kwamen - het bekendste voorbeeld was het 'burgercomité Solidarnosc' dat in 1989 vanuit de gelijknamige vakbond meedeed aan de Poolse verkiezingen; en in Taiwan groeide de Tangwai-beweging uiteindelijk uit tot DPP-partij die in 2000 een einde maakte aan het monopolie van de Kwomintang-partij.
Die systemen golden niet enkel voor federale, nationale verkiezingen, maar konden evengoed gaan over de invulling van regionale of zeer lokale besturen.
De meeste communistische landen kenden geen stemplicht, omdat er immers ook stemgeheim was - Noord-Korea is en blijft de enige uitzondering ter wereld. Wel bestond er een opkomstplicht, net als in veel Westerse landen, maar de handhaving daarvan verschilde enorm van land tot land, en van periode tot periode.
Er zijn nog andere eenpartijstaten, die vaak ofwel eerder nationalistisch-facistisch waren, ofwel ontstonden na een moeizame dekolonisatiestrijd.
Reacties op dit antwoord
-
18/01/2024 - theo (vraagsteller)
Bedankt voor uw antwoord
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.