Sinds wanneer is er een shift gebeurd naar twee werkende ouders per gezin?

Antwoord

Dag Jan,

Een belangrijke bemerking vooraf is dat het kostwinnersmodel, waarbij enkel de man buitenshuis gaat werken, vooral een 19de eeuws ideaal was, en dat ervoor lange perioden waren waarin vrouwen wel degelijk buitenshuis gingen werken, en dat ook geacht werden te doen. En dat ook in de 19de eeuw dat vrij nieuwe ideaal van de 'vrouw aan de haard' helemaal niet haalbaar was voor grote delen van de bevolking, zowel op het platteland als in de stad. Wel werden al heel veel opleidingen en beroepssectoren verboden voor vrouwen.

Maar goed, in de eerste helft van de 20ste eeuw werd het model van een mannelijke kostwinner wel degelijk meer verspreid en kregen vrouwen een steeds minderwaardiger plaats op de arbeidsmarkt. Fiscaal werd het interessanter gemaakt om huisvrouw zonder inkomen te blijven, de lonen en werkloosheidsvergoedingen in het ontluikende sociale zekerheidsstelsel waren spectaculair lager, en er golden ongeschreven regels over het tijdelijk karakter van buitenshuis werkende vrouwen, zoals een beroepsverbod voor gehuwde leraressen. Enkel in de categorie 'helpers van zelfstandigen' bleef het model van een tweeverdienersgezin dominant.

In 1966 legden de vrouwelijke arbeidsters bij FN Herstal het werk neer, om een gelijke verloning te eisen. In 1971 werd het onwettelijk om een vrouw te ontslaan wegens zwangerschap. In 1974 ontstond er een Comité Vrouwenarbeid binnen het ministerie van tewerkstelling en arbeid. In 1983 werd het verboden om bij vacatures te discrimineren op basis van geslacht. In de crisisjaren 1980 werden wat verworvenheden teruggeschroefd, maar in 1985 kwam er een staatssecretaris voor gelijke kansen (Miet Smet) en in 1993 een Raad voor Gelijke Kansen.

Op de arbeidsmarkt is er een kentering vanaf 1950, maar blijft er wel degelijk een ongelijkheid tot vandaag qua participatie aan de arbeidsmarkt en qua inbreng in het gezinsinkomen: er blijven ook vandaag relatief meer vrouwen die deeltijds werken, die louter huishoudelijk werken, die werkzoekend of studerend zijn.

Eric Vanhaute bestudeerde deze economische geschiedenis van 19de, 20ste en 21ste eeuwse evoluties in arbeidsdeelname en gezinsinkomen.