Hoe kunnen wetenschapper de exacte hoogte van bergen bepalen?

Antwoord

Beste Dries

'Via goniometrie' is het eenvoudige antwoord. De werkelijkheid is echter een stuk complexer en dat wordt in de verschillende Youtube-filmpjes kort en bondig uitgelegd. De hoogte van een berg is overigens maar een momentopname. Door erosie worden bergen lager (maar minder dan men zou denken) en na een aardbeving kan een bergtop ook al eens hoger worden.

Met een geologische bril op wordt dit allemaal nog veel boeiender. Zo werd het gesteente van de top van de Mount Everest zo’n negen kilometer lager op een ondiepe tropische zeebodem gevormd. Hoe weten we dat? Omdat het gesteente volzit met schelpen van zeedieren die zo’n 400 miljoen jaar geleden aan de rand van de Tethys Oceaan leefden. Die oceaan kennen de meeste mensen niet, want die is inmiddels volledig verdwenen ten gevolge van tektonische plaatbewegingen. Gesteenten die als sedimenten in die oceaan gevormd werden, vinden we echter nog als stille getuigen terug in de gebergteketens van de Pyreneeën tot aan de Himalaya.

Het gesteente van beroemde bergtoppen in de Alpen, zoals de Mont Blanc en de Grossglockner werden zelfs op enkele tientallen kilometers diepte in de aarde gevormd. Zo lijkt er een (ogenschijnlijke) paradox te zijn dat dieptegesteenten het dak van de Alpen vormen. Platentektoniek kan dit allemaal verklaren.

Hoogtemetingen worden doorgaans ten opzichte van het zeeniveau bepaald. De aarde is echter niet plat en zelfs niet perfect rond en bovendien verschilt de zwaartekracht van locatie tot locatie ten gevolge van de interne structuur van de aarde. Daarom varieert ook de hoogte van de zeespiegel. Dit behoort allemaal tot de wonderlijke wereld van de geologie! Het zeespiegelfilmpje is mijn favoriet; vertraagd afspelen is aangeraden.