"Wat is überhaupt het nut van 'leven' in de kosmos?" Ik vroeg dat als 14-jarige aan mijn vader. Ik dacht dat hij, die WO2 lijfelijk had meegemaakt als krijgsgevangene, de wijsheid in pacht had om me antwoord te geven. Maar hij zei: "Beschouw de kosmos als een prachtig schilderij en de mens is een verfmolecuultje op dat schilderij. De mens zal nóóit het hele schilderij kunnen overzien. Maar dat verfmolecuultje heeft daar immers wel degelijk nut". Mijn goede vader leeft allang niet meer. De wetenschap blijft echter alsmaar doorgaan. Is zij al in staat om antwoord te geven op mijn vraag?
Daar is geen duidelijke evidentie voor in de toch vrij rijke hoeveelheid gegevens en inzichten die er zijn omtrent de evolutie van het leven op Aarde. Die evolutie is gedurende de langste perioden eerder geleidelijk gebeurd, maar er zijn ook momenten van plotse verandering opgetreden. Desalniettemin zijn natuurlijke oorzaken (catastrofes allerhande) voor die plotse koerswijzigingen wellicht veel waarschijnlijker dan ingrepen van 'beschavingen' van buitenaf. Als dat laatste het geval was geweest, dan zou dat wellicht herkenbaar zijn in een zekere vorm van 'design' in de evolutie die erop volgde, en die indruk geeft de evolutie van het leven op aarde helemaal niet.
De minst onwaarschijnlijke hypothese van invloed van buitenaf op het aardse leven, is wellicht het begin. Bij de theoretische beschouwingen over hoe het leven hier begon, wordt nog steeds min of meer ernstig genomen dat de eerste biomoleculen hier neergedwarreld zijn na een geschiedenis in de interplanetaire of interstellaire ruimte. Maar andere hypothesen worden vrij algemeen als waarschijnlijker geacht.
Dan uw vraag over het 'nut' van het leven in de kosmos. Dat moet u juist niet aan de wetenschap vragen. Bij wetenschappelijke verklaringen probeert men gevolgen te duiden vanuit oorzaken, niet omgekeerd. Stellen dat het leven nuttig moet zijn, is in zekere zin beweren dat er een bedoeling achter de kosmische evolutie zit, dat de feiten moeten begrepen worden in functie van een resultaat, eerder dan omgekeerd. Dat is niet de optiek van de wetenschapsbeoefening.
Maar laat me toch eventjes buiten die lijntjes kleuren. Als er enig nut is voor de zoektocht naar buitenaards leven, dan is dat in de context van het beter begrijpen van onszelf, onze plaats in de kosmische geschiedenis. Ik durf betwijfelen dat die zoektocht succesvol zal zijn in de termen van nieuwe toeristische bestemmingen, maar denk wel dat ze ons steeds beter zal leren verwonderd te zijn over hetgeen hier op aarde gebeurd is. Zoals de grootste ontdekking van de bemande ruimtevaart de ontdekking van de (kwetsbaarheid van de) planeet Aarde is, hoop ik dat we door de atmosferen van al die exoplaneten te bestuderen, een beter inzicht zullen krijgen in de wonderlijke geschiedenis van onze biosfeer. En dat we ons dan ook verantwoordelijk zullen voelen om er zorg voor te dragen.
Er zijn nog geen reacties op deze vraag.
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.