Waarom is 36 à 37 graden Celsius níet de perfecte omgevingstemperatuur voor de mens, maar veel te warm?

Antwoord

Onze lichaamstemperatuur wordt geregeld door enerzijds de productie van warmte door de stofwisseling (metabolisme) in onze cellen, en anderzijds door de afvoer van warmte door onze huid. Je kan stellen dat ons lichaam teveel warmte produceert en dat die dus voortdurend moet kunnen afgevoerd worden om een constante temperatuur van 36.6°C te behouden.

Bij een omgevingstemperatuur van 20-26°C is het systeem in evenwicht (al hangt dit ook nog af van de luchtvochtigheid en de luchtstroom langs het lichaamsoppervlak, en van je kledij natuurlijk). Dat wil zeggen dat het lichaam geen bijkomende inspanningen moet leveren voor temperatuurcontrole - de huid geeft voldoende warmte af door straling en contact met de omgeving. Bij die temperatuur voelen we ons het best.

Bij een hogere omgevingstemperatuur moet het lichaam bijkomende inspanningen leveren om warmte af te voeren, om oververhitting te voorkomen. Dit gebeurt door een toename in de bloedtoevoer naar de huid, het verwijden van de bloedvaten die in de huid lopen, en het openen van de zweetklieren. Je gaat er dus rood uitzien en zweten. Als het zweet verdampt, onttrekt het warmte aan de huidoppervlakte. In deze omstandigheden voelt men zich minder comfortabel.

Bij een lagere omgevingstemperatuur moet het lichaam bijkomende inspanningen leveren om meer warmte te produceren, niet alleen door de stofwisseling op te voeren maar ook door de spieren te bewegen en eventueel te rillen (spierbeweging levert warmte). In deze omstandigheden voelt men zich ook minder comfortabel.

Zoals gezegd is luchtvochtigheid ook een belangrijke factor. Als het heel warm én vochtig is, wordt het verdampen van water bij het zweten moeilijker en verliezen we dus minder warmte - het voelt heet aan. Is er veel luchtstroming (frisse wind; airco), dan verlies je ook meer warmte.

Wanneer je in een zwembad zit, is je lichaam in water ondergedompeld. Water is een betere warmtegeleider dan lucht en dus koel je beter af. Hier voelt 21°C dus koud aan omdat je meer warmte afvoert dan dat het lichaam produceert - je raakt uit het bovengenoemde evenwicht. Maar als je flink begint te zwemmen, zullen je spieren bijkomende warmte leveren en voelt het minder koud aan na een tijdje. Water van 37°C voelt eerst aangenaam aan maar na een zekere tijd zal je het wat benauwd krijgen en zal je hoofd zweten (je lichaam onder water kan niet zweten om warmte af te voeren want het kan niet verdampen).

Bij een omgevingstemperatuur boven 37°C gaat de warmteafvoer door de huid zeer moeilijk, en ga je je minder comfortabel voelen. Als de lichaamstemperatuur boven de 40°C zou komen, dan is dit levensbedreigend (44°C is fataal want dan gaan de meeste van onze eiwitten kapot).