Hoe breed of dik is een landsgrens?

Antwoord

Dag Storm,

In principe heeft een landsgrens helemaal géén dikte of breedte. Zelfs geen millimeter. Het is een scheidingslijn met maar één dimensie (lengte), geen streep met twee soorten afmeting (lengte en breedte). Zelfs als de grens gevormd wordt door een rivier of een bergkam, ligt de officiële grens als een onzichtbare lijn in het midden van de rivier of over de kam heen. Waar het ene land stopt, begint direct het andere.

Op het terrein zijn grenzen uiteraard wel met een streep aangegeven, en de dikte of breedte daarvan varieert nogal, van een verfspoor of een gekleurde baksteen van tien centimeter breedte, over de breedte van de Donau of de Rijn, tot hele grenszones van een kilometer breed die je niet zonder toestemming kan betreden. Dat lijkt niemandsland of grensland, maar op een landkaart of in een rechtszaal is er wel degelijk een scherpe verdeling over wie er binnen die grenszones tot waar precies mag varen, of vergunningen afleveren, of boetes uitdelen. Interessant om weten is dat die grenszones niet altijd op de officiële grens liggen - het grootste deel van het IJzeren Gordijn (en van de Berlijnse Muur) lag iets ten oosten van de eigenlijke grenslijn die ze afschermden.

En toch zijn er een paar uitzonderingen, en die heten condominiums. Het zijn brede grensplekken waar twee landen evenveel zeggenschap over hebben (die ze elkaar ook niet betwisten), en dus grenzen die eerder een oppervlak dan een lijn zijn. Ze zijn erg zeldzaam, want meestal vindt men het handiger en eenvoudiger om een lijn te trekken en zo het territorium op te delen.

• Het Fazanteneiland tussen Frankrijk en Spanje behoort tot beide landen tegelijk en heeft een hele bijhorende regeling.
• De Moezel (rivier, autobrug bij Schengen en een tiental eilandjes) tussen Luxemburg en Duitsland heeft géén grens in het midden, maar is gedeeld bezit tussen beide landen.
• Het Bodenmeer (zonder de eilanden) wordt door Duitsland en Oostenrijk beschouwd als een condominium samen met Zwitserland, hoewel Zwitserland zelf volhoudt dat er toch een grens in het meer loopt en dus elk van de drie landen toch een taartstuk ervan heeft.
• De 'dikste grens' is wellicht de Golf van Fonseca, van zo'n 200 bij 100 kilometer, die na veel gerechtszaken en moeilijk beheer (er is veel vervuiling, en veel commerciële garnalenkweek) in 1992 door het Internationaal Gerechtshof werd toegewezen als een condominium aan El Salvador, Honduras en Nicaragua samen - en dus ZONDER de grenslijnen doorheen de Golf die de drie landen zelf vroegen. Vaar je in die baai, dan vaar je in een grens!