Best Cis,
Libellen zijn zeer behendige en snelle vliegers. Hoe ze daar in lukken, wordt uitgebreid onderzocht, omdat men hoopt dat men met de kennis over het vliegen van libellen ook toepassingen zou kunnen ontwikkelen die nuttig zijn voor de luchtvaart van de mens. De studie van het vliegen van libellen is echter niet eenvoudig! Er werden wel vrij veel zeer gespecialiseerde wetenschappelijke artikels over gepubliceerd. Daaruit heb ik de volgende gehaald:
In het algemeen kunnen libellen tot 100 keer hun lichaamslengte afleggen per seconde (= maximum snelheid). Dus een libel van bv. 5 cm lang, kan in principe 100 x 5 cm = 500 cm = 5 m per seconde afleggen. Maar dit is wel een maximum snelheid en die snelheid zal ook afhangen van de omstandigheden waarin de libel moet vliegen. Hoedanook, 5 m/s is natuurlijk wel erg snel, want reken maar uit: er zijn 60 seconden in een minuut, dus een libel van 5 cm kan in één minuut tijd 60 s x 5 m/s = 300 m afleggen oftewel 18 km per uur! Libellen die groter zijn dan 5 cm kunnen natuurlijk nog veel sneller vliegen en halen vliegsnelheden van 10 m/s (36 km per uur)! Het zal je dan misschien niet verbazen dat libellen beschouwd worden als de snelst vliegende insecten. Van één soort, Austrophlebia costalis, wordt in een oud wetenschappelijk boek (Robert Tillyard "The biology of dragonflies (Odonata or Paraneuroptera)" uitgegeven in 1917) zelfs beweerd dat ze tot bijna 60 miles per uur zou halen, dit is bijna 97 km per uur! Als deze waarneming correct zou zijn, dan is dit het wereldrecord van snel vliegen onder de libellen en zelfs onder de insecten. Er bestaan echter gegronde twijfels of de snelheidsmeting waarover het boek van Tillyard rapporteert, correct is.
Bij de Belgische libellensoorten waarvan ik de vliegsnelheid heb kunnen terugvinden in de wetenschappelijke literatuur, hoort de bruine glazenmaker (Aeschna grandis), die een vliegsnelheid kan halen van ongeveer 1 m/s. Dit is minder dan de maximum snelheid die ik hierboven vermeldde, maar het blijft toch een indrukwekkende snelheid van 3,6 km per uur! De vliegsnelheid van de bloedrode heidelibel (Sympetrum sanguineum) doet het nog iets beter, want deze soort haalt 1,31 m/s (4,7 km per uur).
Waterjuffers vliegen gemiddeld genomen iets minder snel dan libellen (glazenmakers), maar de weidebeekjuffer (Calopteryx splendens) doet toch ook erg haar best, want ze haalt een vliegsnelheid tot 0,94 m/s (3,4 km per uur).
Hieronder volgen nog een videootje over het vliegen van libellen en links naar twee websteks met meer informatie over vliegsnelheden van libellen (helaas in het Engels).
Ik hoop dat ik hiermee je vraag heb beantwoord.
Vele groetjes,
Thierry Backeljau
Dag Thierry Bedankt voor het antwoord. Het was heel interessant. Denk je dat Meganeura dan ook zo snel volgens zijn lengte kon vliegen, dus 50cm x 100 per seconde, dus 50m per seconde (180km per uur) ? Cis
Beste Cis, Dat is een goede vraag natuurlijk, waar we helaas geen exact antwoord op kunnen geven. Het is echter wel héél onwaarschijnlijk dat Meganeura zo snel zou kunnen vliegen, omdat men kan berekenen dat de spieractiviteit die daarvoor nodig zou zijn, zoveel warmte zou produceren dat de libel zichzelf als het ware zou gaan koken ! Bovendien is het ook weinig waarschijnlijk dat het ademhalingssysteem van Meganeura voor voldoende zuurstof zou kunnen zorgen om zo'n spieractiviteit te ontwikkelen en vol te houden. Kortom, we weten niet precies hoe snel Meganeura kon vliegen, maar men is vrijwel zeker dat het niet zo snel was als de veel kleinere, recente libellen. Vele groetjes, Thierry
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.
Biologie
© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be
