Waar situeerde de oerknal zich?

Jack, 75 jaar
4 februari 2021

De uitdeining van het universum blijkt een feit te zijn evenzeer als dat de uitdeining in snelheid toeneemt. Als men over die twee feiten zekerheid heeft moet men toch ook weten op welke plaats die oerknal plaatsvond? Bij het vermelden van afstanden van uiterst verre stelsels gaat men er schijnbaar van uit dat onze aarde die plaats is. Voor om het even welke richting hanteert men ogenschijnlijk dezelfde uitdeiningssnelheid. Stelsels in de dezelfde vectorrichting als de Melkweg verwijderen zich toch met een kleinere snelheid van onze telescopen dan stelsels die een tegenovergestelde vectorrichting hebben? (Vectorrichting wordt hier benaderend gebruik bij gebrek aan beter weten).

Antwoord

Het is fout de denken dat de big bang zich situeerde in een reeds aanwezige lege ruimte. Neen, de ruimte zelf is ook tijdens de big bang ontstaan.

Ik leg dat meestal uit met een analogie: stel dat je een ballon opblaast, ern stel dat als de ballon niet opgeblazen is, het een punt is. Nu plots wordt de ballon opgeblazen. Het analogon van ons heelal is dan het OPPERVLAK van de ballon. We zetten daarop gelijkmatig verdeeld een aantal zwarte stippen. Jij bevindt je in een van die stippen. Je kan enkel langs het oppervlak naar de andere stippen kijken want dat is uw heelal. Binnen of buiten het ballonoppervlak bestaat voor u niet.

Nu wordt de ballon langzaam opgeblazen. Zelf staat u stil en u ziet de andere stippen in alle richtingen met een gelijke snelheid van u weg bewegen. U denkt dat u in het middelpunt van het heelal staat en alles van u weg beweegt. Maar iemand die zich in een andere stip bevindt ziet net hetzelfde, en denkt dus ook dat hij in het middelpunt van het heelal staat. Beide stippen staan stil en toch gaan ze verder uit elkaar, omdat de ruimte zelf uit elkaar gerekt wordt. Niemand bevindt zich in het centrum van het heelal.

Zoiets gebeurt dus ook in het echte heelal. Op grote schaal staat alles min of meer stil en het is de lege ruimte tussen de sterrenstelsels die uitrekt. Als je tijdens het rijden met een auto je hand buitensteekt voel je de wind omdat je rijdt. Als je "je hand buiten een sterrenstelsel" zou steken zou je geen wind voelen, en niet alleen omdat er daar vacuum is. Moest de ruimte tussen de sterrenstelsels met "lucht" gevuld zijn, dan zou je nog geen wind voelen.

Reacties op dit antwoord

  • 04/03/2021 - Jack (vraagsteller)

    De aanname : "Je kan enkel langs het oppervlak naar de andere stippen kijken want dat is uw heelal. Binnen of buiten het ballonoppervlak bestaat voor u niet" lijkt mij hier toch wel een vrij gratuite aanname. Is een second opinion mogelijk a.u.b.? Jack De Gendt

  • 05/03/2021 - Paul (wetenschapper)

    Dit is geen aanname, ik gebruik hier een analogie omdat we ons als mens geen vier ruimtelijke dimensies kunnen voorstellen. Daarom neem ik één dimensie kleiner: fictieve wezens die slechts in twee dimensies leven, denken, waarnemen... Zij zouden hun heelal zien uitdijen terwijl toch iedereen op zijn zelfde plaats blijft staan, terwijl iedereen zou kunnen denken dat ze in het middelpunt van hun heelal staan, terwijl ze toch allemaal exact hetzelfde waarnemen en dus eigenlijik niemand in het centrum staat. Een wiskundige uit dat heelal zou nauurlijk kunnen zeggen: "hé, stel dat we ons heelal voorstellen als een oppervlak is in een ruimte met één dimensie meer, dan klopt het allemaal!". Heel ongewoon is dat niet: al we op het aardoppervlak een voldoende grote driehoek nemen en we meten de drie hoeken zal de som ook meer zijn dan 180°. Dus u ziet, die niet-Euclidische meetkunde is heel reëel en navigatie moet daar rekening mee houden. Ook onze gps die iedereen intussen in zijn smartfone heeft maakt gebruik van dat soort meetkunde. Met Euclidische meetkunde zou onze gps nooit de nauwkeurigheid halen die we nu als vanzelfsprekend beschouwen (dat even terzijde)

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Beantwoord door

prof.dr. Paul Hellings

Vakgroep Wiskunde, Fac. IIW, KU Leuven

Katholieke Universiteit Leuven
Oude Markt 13 3000 Leuven
https://www.kuleuven.be/

Zoek andere vragen

© 2008-2024
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen kun je terecht bij liam.verbinnen@eos.be