Waarom is Marokko het enige land in Noord-Afrika dat niet gekoloniseerd is door het Ottomaanse rijk?

Antwoord

Marokko is buiten een rechtstreeks Ottomaans bestuur gebleven door een combinatie van factoren:

• twee sterke dynastiën verzetten zich tegen verovering,
• er was met Spanje een derde speler in het spel die al eens van kamp wisselde,
• het lag ver van de Ottomaanse machtscentra, en
• besturen via een lokale vazal bleek uiteindelijk makkelijker dan veroveren.

En om al op je tweede vraag te antwoorden: jazeker, er waren militaire conflicten, vooral in de 16de eeuw tussen 1517 en 1567, toen de Ottomanen echt wel over zoveel mogelijk Middelandse Zeekust wilden heersen. Vanaf 1517 rukten ze sterk militair op, en veroverden hele stukken van wat nu Algerije die toen nog onder Marokkaans vazalbewind lagen. De veldslagen bij Wadi Derma en bij Tlemcen en de vele belegeringen van Fez en Mostaganem vormden daarvan de militaire brandpunten.

Door interne strubbelingen tussen Marokkaanse dynastiën van de Saadieten en de Wattasieden, maakten de Ottomanen regelmatig allianties met één van beide partijen. Saadieten en de Wattasieden. Wattasieden gebruikten zelfs Ottomaanse troepen om Fez, het Marokkaanse machtscentrum, te veroveren in 1554. Na de Saadietische overwinning in Tadla in 1554 kwam er een Ottomaanse invasie, die in de Slag om Wadi al-Laban in 1558 werd gestopt. Er was nog een gezamenlijke poging van Saadieten en Spanjaarden om terug te slaan en Mostaganem te veroveren, maar ook dat faalde.

Bij de Saadieten ontstonden dan opvolgingsproblemen. De drie jongste zonen van Mohammed ash-Sheikh vluchtten voor hun oudste broer... naar Istanboel. Twee van die zonen kwamen later op de Marokkaanse sultantroon terecht, maar hadden uiteraard veel betere banden met de Ottomanen na decennialang aan dat hof te zijn opgegroeid. Abd al-Malek gebruikte zelfs Ottomaanse troepen om Tunis in 1574 en Fez in 1576 te heroveren op zijn broer, hij herorganiseerde zijn Marokkaanse troepen op Ottomaanse leest en erkende zelfs de Ottomaanse sultan als zijn kalief, maar eiste en verkreeg toch de terugtrekking van Ottomaanse troepen en een onafhankelijk buitenlands beleid.

Daarna hielden eigenlijk alle militaire expansieplannen van het Ottomaanse rijk naar Noord-West-Afrika op, op een kortstondige verovering van Lanzarote in 1585 na.