Welke steen vond ik op het strand in België? Is het een fossiel?

Antwoord

Hallo Luna,

Het antwoord op je tweede vraag is simpel: Neen, de steen die je vond is (misschien) geen fossiel.

Het antwoord op je eerste vraag is ook simpel: De steen die je vond is silex.

Of misschien zijn beide antwoorden te simpel.
Wacht, ik probeer het nog een keer.

Hallo Luna,

Aan de hand van de foto's die je nam is het niet helemaal 100% duidelijk over welk soort gesteente het gaat.
Maar ik denk dat de kans maar 1% is dat ik er naast zit als ik zeg dat het silex is.
Silex ken je misschien beter onder de naam: vuursteen.
Silex komt op verschillende plaatsen in België van nature voor, in de grond. Op de eerste plaats op plaatsen waar er ooit een ondiepe tropische zee was waar veel dieren met één of ander kalkskelet of schelp in leefden en stierven. Een 66 à 70-tal miljoen jaar geleden was ons land en een groot deel van Noord-Frankrijk en Engeland zo'n prehistorische zee.
De kalkskeletten en schelpen van gestorven zeedieren vormden een dikke laag kalkpap op de bodem, die pap is later door de druk van de lage er boven verhard, versteend, omgevormd tot krijt, denk maar aan de krijtrotsen van Dover en Cap-Blanc-Nez. In België steken die krijtlagen wat dieper onder de grond. In Mons (Bergen) en Visé (buurt van Luik) zijn er onder andere plaatsen waar dat krijt ontgonnen word om bijvoorbeeld cement van te maken.

Een (vervelend) bijproduct van die ontginning is vaak silex, dat in lagen tussen het krijt zit.
Als die silex in een rivier terecht komt kan het net zoals alle ander stenen stukje voor stukje naar zee gespoeld worden door het water en tenslotte daar op het strand gevonden worden door een Luna.

Hoewel mensen al sinds prehistorische mensenheugenis silex gebruiken om er werktuigen en vuur mee te maken, is het nog niet helemaal duidelijk hoe het zich nu juist onder de grond vormt.
Silex bestaat uit siliciumhoudend materiaal. Dat silicium komt waarschijnlijk ook van de skeletten van (microscopisch kleine) zeeorganismen (kiezelwieren) in het water terecht. In de loop der tijden zou dat silicium zich verzamelen in holtes tussen de krijtlagen en uitkristaliseren tot silex. Die holtes zouden bijvoorbeeld gangen kunnen zijn die kreeftachtige beesten in de kalkpapbodem groeven. (Zoals je merkt schijf ik dit met 'waarschijnlijk' en 'zouden' omdat daarover de wetenschap het nog niet helemaal eens is.)

Waarom ben ik dan toch zo zeker dat het silex is?
Wel, als je naar de buitenkant kijkt zie je de typische bleke 'korst' die vaak te zien is bij silex, terwijl de binnenkant donker is. Op één van de fotos zie je zelfs iets dat op jaarringen lijkt in de buurt van de 'punt', ook dat zien we wel vaker bij silex.
Tenslotte ziet de steen er uit als iets 'organisch' net een dier of zo, ook weer typisch bij silex.
Zelf kan je zien dat op plaatsen dat er een stukje afgebroken is de 'scherf' scherp en schelpvormig is. Als je probeert met glas een kras te maken op het donkere deel van je steen zal je merken dat dat niet goed lukt, omdat silex erg hard (als glas) is.

Maar dus het lijkt misschien wel op een tand van een dino of haai (geef maar toe dat je dat stiekem hoopte ). maar het is geen fossiel zoals jij het je voorstelt. Hoewel, als de theorie klopt, dat silex zich vormt in graafgangen, dan neemt het silex soms dus de vorm van die gang aan, dus een 'afdruk' van iets dat een dier of plant ooit achterliet, een overblijfsel van dat organisme... en dan past dat wel in de definitie van fossiel.

Kort samengevat:

Het is silex, en dus misschien een fossiel.

Mvg,

Jeroen