Betalen ex-kolonies van Frankrijk nog ‘kolonietax’ aan Frankrijk?

Antwoord

Het klopt niet helemaal - het gaat om een bankverzekering, niet om een neokoloniale belasting. Maar ze wordt soms zo wel ervaren.

Het gaat eigenlijk om landen die de CFA-munten gebruiken, twee munteenheden die gekoppeld waren aan de Franse frank en vandaag aan de Euro. Eén van de bepalingen om tot die munteenheden te behoren (een West- en een Centraal-Afrikaanse CFA, die wel een gelijke waarde hebben) is dat er een 50% deposito van de uitgegeven munten moet zijn, die in de Banque de France in Parijs wordt opgeslagen. Op die manier vermijdt men sterke inflatie, en was koppeling aan sterke Europese munten mogelijk. Het deposito is echter géén eigendom van de Franse staat, en er is géén jaarlijkse terugkerende plicht om bij te betalen.

Het systeem staat echter onder zware kritiek, om verschillende redenen: de deelnemende landen kunnen geen eigen monetaire politiek voeren, de munten zijn relatief gezien te sterk tegenover die van omringende landen, de landen moeten een heel deel van hun welvaart naar een bankkluis in Europa versturen (méér dan ze in de vorm van Europese ontwikkelingssamenwerking krijgen). Guineé, Madagascar en Mauretanië zijn uit het systeem gestapt, Mali keerde er later in terug. 

In mei 2020 besloot de Franse Assemblée dat de West-Afrikaanse CFA niet langer de deposito-plicht kent, dat hun centrale bank geen Franse vertegenwoordigers meer nodig heeft, en dat de munt zelfs op korte termijn van naam kan veranderen, in 'Eco'. Men mikt daarbij trouwens op de aansluiting van zes andere West-Afrikaanse landen (waaronder regionale economische grootmacht Nigeria) mits het respecteren van een reeks toetredingsregels, naar het voorbeeld van de Eurozone. Ook voor de Centraal-Afrikaanse CFA zijn nu debatten gestart over een toekomst, in het bijzonder over de zin en onzin van de Parijse deposito's. Want die hebben ondanks hun koloniale geschiedenis ook toch voordelen: muntstabiliteit en geringe inflatie, hoge omwisselbaarheid .

Het bedrag van 500 miljard dollar deposito's komt van een virulente speech van Arikana Chihombori-Quao, de voormalige ambassadrice van de Afrikaanse Unie bij de V.S., die net omwille van dat soort anti-Franse en anti-koloniale uitspraken ontslagen werd. De meeste ramingen over de Afrikaanse CFA-reserves in Parijs komen uit op ongeveer 14,3 miljard euro, hetgeen nog altijd een erg aanzienlijk bedrag is.