Welke steen is dit? Hij heeft mooie bruine schakeringen.

Antwoord

Beste Jeroen,

Het is nooit eenvoudig om aan de hand van foto's met zekerheid te bepalen om welk soort steen het gaat.

Met wat ik kan uitmaken uit de beelden lijkt het me te gaan over een stukje silex (vuursteen).
Niet zozeer aan de hand van de kleur, want silex kan veel verschillende kleuren vertonen: van bijna zwart over lichtgrijs en roodbruin naar gelig. Afhankelijk van waar een steen ligt kan er ook sprake zijn van verontreiniging door het opnemen van mineralen uit de omgeving of oxidatie waardoor de 'normale' oorspronkelijke kleur veranderd is in de loop van de tijd.

Naast de kleur zijn er gelukkig voor geologen nog meer eigenschappen die kunnen onderzocht worden in de zoektocht naar de steensoort.

De streep; als je met de steen een streep trekt op een stuk ongeëmailleerd porcelein, welke kleur heeft die streep dan?
De kleur van de streep kan erg verschillen van de kleur die je op het eerste zicht ziet.

De hardheid; kan je krassen maken op de steen? Met je vingernagel (zacht), met een stuk glas (harder) of met een stalenvijl (hard).

Het soortelijk gewicht (dichtheid); dat wil zeggen de massa / het volume, m.a.w. hoe zwaar is de steen t.o.v. de grootte.

De splijting; als er een stuk afbreekt, hoe ziet dat breukvlak eruit? Recht, glad, schelpvormig, brokkelig, bladerig?

Dat zijn er een paar die makkelijk te testen zijn.

Magnetisme (aanwezigheid van onverroest ijzer) heb je al getest.
Er zijn maar weinig natuurlijke stenen te vinden op de wereld die uit zichzelf zuiver ijzer bevatten. Als je er zo één vindt is het meestal (99%) afval van de mens (uit een hoogoven of iets dergelijks) en heel af en toe een meteoriet of magnetiet (een natuurlijk magnetisch mineraal). Dat is hier niet het geval.

Waarom zeg ik dan silex? Als je goed kijkt naar de plekjes waar de steen niet afgerond glad is, lijkt de breuk schelpvormig te zijn, eigenlijk ziet het hele oppervlak er glasachtig uit, zonder korreltjes of afzonderlijke waarneembare mineralen (zoals in graniet).

Silex bestaat zoals glas (en kwarts) uit siliciumoxide (soms nog met een kalk korst errond), het is zo hard als kwarts en heeft ook ongeveer dezelfde dichtheid. Wat de streep betreft is het in dit geval een beetje lastig, omdat ik verschillende kleuren zie, vermoed ik dat de steen verontreinigingen heeft opgepikt sinds zijn vorming tot het moment dat jij hem opmerkte. Die verontreinigingen kunnen voor een kleurrijke streep zorgen, terwijl zuivere silex geen streep heeft, omdat silex te hard is om op porselein een streep achter te laten (omgekeerd krast silex het porselein, dus zie je eigenlijk de streep van het porselein en niet van de silex). Kan je nog volgen?

Als je echt zeker wil weten welke soort steen je in je handen hebt zou je hem naar een geoloog kunnen brengen die met de nodige apparatuur (spectroscoop) de exacte samenstelling kan bepalen.

Succes met je zoektocht.

Jeroen Venderickx