Een lichtjaar is een afstand van 9,5 biljoen km. Vele sterren zijn meerdere lichtjaren van de aarde verwijderd. Hoe wordt deze afstand juist berekend?

Antwoord

Beste Jozef,

Het is inderdaad niet vanzelfsprekend om dergelijke kosmische afstanden nauwkeurig te berekenen. Toch bestaan er een aantal methodes die daar vrij goed in slagen.
Er is echter maar 1 methode die dat op een rechtstreekse manier kan doen en dat is de parallaxmethode, die gebruik maakt van driehoeksmeetkunde. In dat geval kijkt men naar de verandering (in de loop van een jaar) in de hoek waaronder we een ster waarnemen (en de verschuiving t.o.v. achtergrondsterren).
Een andere methode maakt gebruik van de magnitude van de ster. Die help ons om de afstand te berekenen via de volgende formule: m − M = 5 log d − 5. Hierbij is m de schijnbare magnitude van de ster, M de absolute magnitude en d de afstand tot het object.

Als je doorklikt naar de bijgevoegde link, dan vind je daar wat meer details over beide manieren, op een eenvoudige manier uitgelegd.

Sterrenkundigen gebruiken meestal de parsec (pc) om afstanden in de ruimte te berekenen. Hoofdzakelijk om praktische redenen, nl, omdat je daar makkelijker voorvoegsels zoals kilo-, mega-, ... kunt voor plaatsen, en bovendien omdat het iets makkelijker te berekenen valt. Soms rekenen ze die afstand weer om naar lichtjaren (1 pc = 3,26 lj) om een idee te geven hoelang het licht erover doet om tot bij ons te geraken (1 lichtjaar is de afstand die het licht in 1 jaar tijd kan overbruggen).
De eenheid parsec drukt uit op welke afstand een ster zich bevindt als die een parallax van 1 boogseconde heeft (of de afstand van waar men 1 Astronomische Eenheid als een hoek van 1 boogseconde ziet). De afstand van een ster, uitgedrukt in parsec, is dan gewoon het omgekeerde van de parallax (1/p).