Hoe en wanneer zijn virussen ontstaan?

Nore, 13 jaar
1 november 2019

Antwoord

Beste Nore,

Om te weten wanneer een bepaalde levensvorm is ontstaan, gaat men meestal op zoek naar de oudste fossielen die daarvan te vinden zijn. Fossielen, de versteende resten van levende wezens, vindt men niet enkel van dino’s en andere dieren of planten. Men heeft ook al fossielen van bacteriën (microben) gevonden. En door bepaalde radioactieve metingen kan men daar de ouderdom van bepalen. De oudste fossielen van bacteriën zijn ongeveer 3,5 miljard jaar oud. Dat zijn meteen de oudste fossielen van levende wezens die men kent. De Aarde werd ongeveer 4 miljard jaar geleden gevormd.

Van virussen kan men echter geen fossiele resten vinden in de bodem, omdat ze veel te klein zijn. Ze zijn kleiner dan bodemdeeltjes en laten geen sporen na.

Maar onderzoekers (biologen) kunnen ook een idee krijgen van wanneer bepaalde chemische stoffen waaruit levende wezens zijn opgebouwd, zijn ontstaan. En de beschikbare gegevens over die chemische stoffen die men terugvindt in virussen en bacteriën (de biomoleculen) wijzen er op dat virussen in dezelfde periode zijn ontstaan als de eerste bacteriën. Toen waren er nog lang geen planten of dieren. Bacteriën en virussen hadden dus een gemeenschappelijke voorouder in het prille begin van het ontstaan van leven op onze planeet, meer dan 3,5 miljard jaar geleden.

Alle virussen zijn parasieten die hun voortplanting laten uitvoeren door gastheercellen. Heel wat virussen hebben bacteriën als gastheercellen. Deze virussen noemt men de bacteriofagen en het zijn de grootste vijanden van bacteriën want ze maken ze ook ziek of doden ze. 

Interessant is dat de evolutie van bacteriën gekenmerkt wordt door toenemende ingewikkeldheid van hun bouw en werking. En vanuit bacterie-achtige cellen zijn alle andere levensvormen waaronder dieren en planten geëvolueerd, ook met stijgende ingewikkeldheid in bouw en werking.

Maar virussen lijken in de omgekeerde zin te zijn geëvolueerd: ze zijn altijd eenvoudiger geworden in bouw en werking.

Virussen zijn dus minstens 3,5 miljard jaar geleden ontstaan, maar hoe zou dit gebeurd zijn? Een hypothese (theorie die niet bewezen is) is dat ze op dezelfde manier zijn ontstaan als de voorouders van de eerste cellen, de bacteriën. Maar in plaats van zich als cellen te organiseren, zoals bacteriën, hebben ze zich georganiseerd als besmettelijke deeltjes die parasiteren op cellen.

Ik hoop dat dit antwoord niet te ingewikkeld is, maar door biologie op school te studeren zal het wel duidelijk worden denk ik. De biologie is een zeer interessante wetenschap!

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoƶrdineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be