Was het idee 'god' nodig opdat de mens kon bestaan? En zijn samenlevingen met een god succesvoller?

Robert, 69 jaar
8 augustus 2019

Zou de mens geëvolueerd zijn tot mens zonder god of goden? God is weliswaar een fantasie maar het geloof erin zorgt voor een gediciplineerde, gestructureerde altruïstische maatschappij. Ik kan me vergissen maar het lijkt me dat landen met een sterk geloof beter functioneren dan zij die het (recentelijk) hebben afgezworen. Ik ben het eens met de verwerpelijkheid van dit standpunt maar is het daarom volledige nonsens die niet opgaan in onze westerse verzorgingsmaatschappijen. Mensen willen tegenwoordig niet meer opkomen, zeg maar vechten voor principes. Vroeger vocht men omdat het moest van God. In de huidige maatschappij laat men de anderen vechten die ervoor getraind zijn. Een sterker geloof resulteerde mijn inziens in meer overwinningen en succes voor de maatschappij.

Antwoord

Wat het eerste deel van de vraag betreft, onze soort (Homo sapiens) ontstond ongeveer 100.000 – 200.000 jaar geleden vanuit een oudere soort (Homo erectus) die als jager-verzamelaar leefde in kleine groepjes in Afrika. Er bestaan geen aanwijzingen dat in die lange ontstaansgeschiedenis van honderdduizenden jaren onze voorouders een of meerdere goden aanbaden. Het is waarschijnlijker dat ze, zoals dat nu nog het geval is bij bepaalde “wilde” stammen die als jagers-verzamelaars leven, dieren hebben aanbeden en daarnaast ook andere natuurlijke elementen zoals rotsen, bronnen, rivieren, bomen, hemellichamen, enz. Het is pas nadat de mensen waren overgeschakeld op landbouw en zich gingen organiseren in steeds grotere gemeenschappen, dat we aanwijzingen vinden voor de aanbidding van goden met menselijke kenmerken (soms half mens, half dier). Dit is dus minder dan 10.000 jaar geleden, wat zeer weinig is in verhouding tot de evolutieperiode van onze soort.

De monotheïstische godsdiensten van Joden, Christenen en Moslims, die één god aanbidden, hebben hun bron ergens 3000 – 4000 jaar geleden. Zulke geïnstitutionaliseerde godsdiensten waren nuttig om grote gemeenschappen mensen, die elkaar niet eens kennen, te laten samenwerken, oorlog voeren enz. Maar ze ontstonden dus relatief recent en waren dus van geen belang voor de evolutie van onze biologische soort. Ze waren wel heel belangrijk voor de ontwikkeling van onze samenlevingen en culturen.

Wat het tweede deel van uw vraag betreft, durf ik er toch aan te twijfelen dat samenlevingen met een god succesvoller zouden zijn. Objectief gezien lijkt de meest succesvolle samenleving in wording toch wel de Chinese, en daar is godsdienst van weinig belang. De samenlevingen waar godsdienst wel een belangrijke rol speelt in het dagelijkse leven van de mens, vinden we terug in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, en die zijn helemaal niet succesvol te noemen (slechte economische situatie, geen technologische inbreng, burgeroorlog…). Het succes van de mens heeft alles te maken met de ontwikkeling van wetenschap en technologie. Zowel in het westen (N-Amerika en Europa) als in het oosten (China bv.) zien we dat dit gepaard gaat met een verminderd belang van godsdienst in de maatschappij.

Ik twijfel er sterk aan dat samenlevingen waar mensen strijden “voor god”, zoals IS, “meer overwinningen” en succes voor de maatschappij betekenen. Op militair gebied zijn de Verenigde Staten trouwens nog steeds de absolute nummer 1, en daar heb je een beroepsleger.

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Zoek andere vragen

© 2008-2024
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen kun je terecht bij liam.verbinnen@eos.be