Klopt het dat scheepvaartroutes op een mercatorprojectiekaart de indruk geven dat de aarde plat is?

Antwoord

Beste Ersoy

Een mercatorprojectie komt tot stand door de projectie van punten op een bol (de aarde) naar een noord-zuid georiënteerde cilinder die deze bol omvat (zoals een wc-rol rond een pingpongbal). Er wordt bovendien een schaalcorrectie naar hogere breedtegraden toegepast, waardoor de breedtegraden in de richting van de polen steeds verder uiteen liggen i.p.v. dichter op elkaar. Die cilinder wordt vervolgens als het ware over de lengteas doorgeknipt en uitgerold. Het resultaat is een kaart van de aarde in mercatorprojectie, bv. met de Atlantische Oceaan in het midden.

De methode van de mercatorprojectie gaat dus uit van een bolvormige aarde en het is dan ook onmogelijk om met behulp van een kaart met mercatorprojectie aan te tonen dat de aarde plat is. Een platte aarde en een mercatorprojectie sluiten elkaar uit.

Het voordeel van de mercatorprojectiemethode ten opzichte van andere projectiemethodes van een bol naar een plat vlak, is dat deze hoekgetrouw is en dat een vaste kompaskoers een rechte lijn op de kaart vormt; vandaar het voordeel voor de scheepvaart.

Een nadeel van de mercatorprojectie is echter dat oppervlaktes op hoge breedtegraden sterk uitvergroot worden. Zo lijkt Groenland groter dan heel Afrika, maar in werkelijkheid is het oppervlakte van Groenland kleiner dan dat van Algerije. Dit kun je zelf interactief visueel nagaan op de The True Size Of website. Voor een zeekapitein speelt dit misschien geen grote rol, al zou deze wel moeten weten dat een rechte lijn op zo'n kaart meestal niet de kortste verbinding vormt tussen twee punten. Zo volgt een luchtkapitein voor de kortste route van Parijs naar Vancouver ook niet de 49^oN breedtegraad, maar vliegt hij/zij over Groenland.  Dit is mooi te zien op Google Earth met het gebruik van de liniaal tussen de twee locaties.

Ook voor Norfolk-Gibraltar geldt dat de route langs de breedtegraad (36^oN) langer is dan de kortste route ten noorden van de Azoren.