Welke invloed hebben fietsreinigingsproducten op het milieu en op welke stoffen moet ik letten?

Antwoord

Dag Matthias,

Als mede-fietser, vooral op de mountainbike, is dit een vraag die ik me ook al gesteld heb. Voor elk van je producten heb je op de markt verschillende opties, die vaak lichtjes van elkaar verschillen in chemische samenstelling.

Universeel voor ontvettende producten en shampoo is dat ze altijd een soort detergent gaan bevatten. Het type detergent kan gaan varieren, en de ecologische impact dus ook, maar ze hebben allemaal wel een gelijkaardige structuur: Een polaire kop met een apolaire lange staart. In waterige oplossing orienteren deze molecules zich op een manier dat ze hun apolaire en dus hydrofobe delen naar elkaar richten en hun polaire en dus hydrofiel deel naar buiten toe. Zo ontstaan een soort losse 'bolletjes' die we meer correct micellen noemen. De meeste vetten zijn ook hydrofoob, en dus hebben deze producten eigenlijk als functie dat ze die hydrofobe vetten gaan omringen en zo een wateroplosbare structuur gaan vormen.

De eigenschap van detergenten om zich te gaan ordenen hebben ook gevolgen voor organismen in water. Detergenten kunnen bijvoorbeeld een effect hebben op slijmlagen die vaak een beschermende functie hebben bij organismen die in water leven. Je kan dat ook zelf voelen, want ook in de shampoo voor je haar zitten detergenten en als die op je ogen terecht komen dan geeft dat een pikkend gevoel. Bij veel water-organismen zijn die slijmlagen zo essentieel dat detergenten al vrij snel een invloed gaan hebben. Voor sommige detergenten meet men al een effect bij een concentratie van 10ppm (deeltjes per miljoen) in water. Er wordt wel onderzoek naar minder milieu-belastende detergenten gedaan, maar aangezien een deel van het ecologisch effect gerelateerd is aan de structuur die voor hun werking essentieel is, rekent men toch eerder op biologische afbraak van de producten om het effect zo klein mogelijk te houden. Daarom bieden de meeste producenten nu ook versies van hun producten aan met biodegradeerbare surfactanten.