Kon men in België in de jaren 1920 zonder nationaliteit zijn?

Erik, 55 jaar
1 augustus 2018

Op een geboorteakte van een Antwerpse (geboren in 1906 van Belgische ouders) lees ik als randbemerking dat zij ingevolge de 1° overgangsbepaling van de wet van 15 October 1932 in 1934 verklaart de hoedanigheid van Belg te willen terugbekomen. Zij huwde in 1927 met een buitenlander en ging ook daar wonen. Als ik het goed begrijp verloor een vrouw in die jaren de Belgische nationaliteit wanneer ze huwde met een buitenlander ? Bij mijn weten had zij echter ook nooit de nationaliteit van het land van haar echtgenoot aangenomen. Had zij aldus geen nationaliteit tussen 1927 en 1934 ? En kon zij dan makkelijk heen en weer reizen van Centraal Amerika naar België zonder nationaliteit ? In 1934 kwam ze terug naar België (ze was nog altijd gehuwd met die buitenlander) om te verklaren haar hoedanigheid van Belg te willen terug bekomen. Aan welke voorwaarden moest ze dan voldoen ? In 1935 is ze dan terug naar Centraal Amerika vertrokken om daar verder te leven met haar echtgenoot, nog steeds gehuwd zijnde.

Antwoord

Het klopt, dat er in die periode veel meer staatlozen waren, men makkelijker afstand kon doen van een nationaliteit en dat het niet zo moeilijk (maar toch nog lastig) was om als staatloze grenzen over te steken. Ook was er een grotere internationale erkenning van het statuut van staatlozen, met o.a. aangepaste paspoorten.

Welke voorwaarden ze moest vervullen om terug de Belgische nationaliteit te verwerven, kan ik niet precies zeggen. Een geboorte op Belgisch grondgebied zal alvast een troef geweest zijn, maar wellicht was in die tijd ook een verblijfsadres op Belgische grondgebied (of Kongolees grondgebied) een vereiste.

Dat alles veranderde in september 1954, toen de VN een Verdrag voor Staatlozen afsloot, waarbij lidstaten overeenkwamen om maatregelen te nemen om het aantal staatlozen terug te dringen. België zette dat verdrag in mei 1960 in wet om, waarbij o.a. werd bepaald dat:

  • wie op Belgisch grondgebied geboren (of als kind gevonden!) wordt, automatisch de Belgische nationaliteit krijgt, ongeacht de afkomst.
  • wie uit Belgische ouders geboren wordt in het buitenland, die ook krijgt
  • men alleen de Belgische nationaliteit kan verliezen wanneer men een andere nationaliteit kan aannemen
  • er maatregelen zijn voor allerlei twijfelgevallen (slechts één van de ouders is Belg, onduidelijkheid over toekenning van een andere nationaliteit)
  • een rechtbank van eerste aanleg ook iemand als staatloze kan erkennen (na bewijs dat men geen nationaliteit meer heeft door geboorte, verblijf of afkomst) en papieren kan bezorgen.

Die verandering in 1954-1960 heeft ook gezorgd voor een enorme groei van meervoudige nationaliteiten, omdat veel landen het moeilijker maakten om hun nationaliteit kwijt te raken. Toch bestaan er ook vandaag nog staatlozen, vooral mensen die door een politieke machtswissel in hun thuisland de nationaliteit zijn afgenomen.

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Beantwoord door

Dr. Karl Catteeuw

Geschiedenis van opvoeding en onderwijs, Roemeens, muziek

Katholieke Universiteit Leuven
Oude Markt 13 3000 Leuven
https://www.kuleuven.be/

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be