Waarom is de temperatuur van het bloed bij alle zoogdieren en ook bij de mens ca. 37 graden?

Antwoord

Al onze levensfuncties, zoals spierwerking, spijsvertering, hersenwerking enz, worden bepaald door de stofwisseling in onze cellen. De stofwisseling bestaat uit honderden biochemische reacties die gekatalyseerd worden door enzymen. Dit zijn gespecialiseerde eiwitmoleculen waarvan de functie afhankelijk is van ondermeer de temperatuur. Hoe hoger de temperatuur, hoe beter de enzymen kunnen werken, en dus ook hoe efficiënter de biochemische reacties van onze stofwisseling. Maar als de temperatuur 40°C of meer bereikt, verliezen de enzymen volledig hun werking. Dus de optimale "bedrijfstemperatuur" voor onze enzymen ligt rond de 37°C. Vergelijk het een beetje met een verbrandingsmotor, als die te koud is werkt hij niet efficiënt, en als hij te warm loopt ook niet - hij heeft een optimale bedrijfstemperatuur.

Dit is eigenlijk zo voor bijna alle andere levende wezens, inclusief bacteriën, de allersimpelste organismen. Bacteriën groeien het best bij ongeveer 37°C. Gistcellen bv. ook - daarom rijst brooddeeg beter als het opgewarmd wordt (maar niet meer dan 40°C, want dan stopt de gisting ook).

Zoogdieren en vogels zijn zo geëvolueerd dat ze behoorlijk veel energie steken in het in stand houden van een constante lichaamstermperatuur. Hierdoor werkt hun stofwisseling altijd in optimale omstandigheden. Daardoor kunnen ze zeer actief bewegen, vliegen zelfs, snel voedsel verteren, hogere hersenfuncties ontwikkelen. 

In het scenario dat u voorstelt, zouden wij bij een omgevingstemperatuur van 10°C en een lichaamstemperatuur van 20°C een tragere, minder efficiënte stofwisseling hebben. Hierdoor zouden we trager gaan bewegen, niet meer in staat zijn tot grote inspanningen, veel trager ons voedsel verteren, en niet meer helder kunnen denken. Dat is wat er gebeurt met reptielen zoals een hagedis, die koudbloedig zijn: ze kruipen in de zon of op een warme rots om hun lichaamstermperatuur te verhogen en hun stofwisseling te activeren, of anders moeten ze in een spleetje kruipen en afwachten tot het buiten warmer wordt. Zoogdieren en vogels kunnen echter ten allen tijden zeer actief zijn, ook 's nachts als het kouder wordt, bij slecht weer of in de winter, in koude gebieden waar geen reptielen kunnen leven. En ze kunnen veel langer rennen, springen, vliegen enz. Dankzij hun immer actieve stofwisseling die mogelijk wordt gemaakt door een constante optimale bedrijfstemperatuur voor de enzymen.