Waar maken ze stralen radioactief?

Antwoord

Beste Nuria

Straling wordt niet 'radioactief' gemaakt. Radioactiviteit is een natuurlijk fenomeen waarbij onstabiele atoomkernen naar een stabielere vorm gaan en hierbij energie vrijgeven. Deze energie kan onder de vorm van deeltjes worden afgegeven (bijvoorbeeld alfa deeltjes of bèta deeltjes) of elektromagnetische staling (gammastraling).

Om botinfecties op te sporen gebruikt men soms radioactieve stoffen zoals het Technetium-99m isotoop. Dit is een isotoop van Technetium dat gammastraling uitzendt, en waarvan de halfwaardetijd ('levensduur' van het isotoop) vrij kort is waardoor er nagenoeg weinig risico's zijn voor de patiënt. Radioactieve isotopen worden meestal geproduceerd in een nucleaire reactor zoals de BR2 van het SCK•CEN in Mol. In het labo van de dienst nucleaire geneeskunde in een ziekenhuis (hotlab) koppelt men dit Tc-99m met bijvoorbeeld MDP, een molecule die zich vastzet in actief botweefsel. Vervolgens injecteert men dit in het lichaam van de patiënt en zal de MDP molecule met het radioactieve Tc-99m zich inbouwen in het botweefsel. Omdat gammastraling tamelijk ver kan doordringen in materialen is het eenvoudig om deze te detecteren buiten het lichaam van de patiënt. Zo kan men een beeld reconstrueren en weet men exact waar het radioactieve isotoop (en dus ook een mogelijke botinfectie) zich bevindt.

Om botaandoeningen te behandelen kan men een ander isotoop nemen, bijvoorbeeld Samarium-153, wat zich gedraagt zoals Calcium. Dit zendt bètadeeltjes uit die de aandoening in het bot kunnen bestrijden, maar ook gammastraling waardoor men de behandeling via beeldvorming kan volgen. Het bereiden van deze produkten gebeurt ook in het hotlab op de dienst nucleaire geneeskunde in een ziekenhuis.

Omdat de straling en deeltjes van radioactieve isotopen ook schadelijk kunnen zijn voor ons lichaam dient men erover te waken dat de patiënt geen te hoge dosis krijgt toegediend, maar ook dat het personeel van het ziekenhuis, en de naasten van de patiënt geen overbodige straling ontvangen (of besmet raken).

Tom Clarijs

Wetenschappelijk medewerker