Bestaat hypnotiseren echt?

Antwoord

Hypnose is een opzettelijk veranderde bewustzijnstoestand die wordt gekenmerkt door toegenomen beïnvloedbaarheid en diepe ontspanning. De belangrijkste factor die bepaalt of iemand onder hypnose kan gebracht worden, is zijn gevoeligheid voor suggestie. Een zeer hypnotiseerbare persoon reageert bv. op suggesties om zich anders te bewegen, belangrijke herinneringen te vergeten of pijnstimuli te negeren.

Deskundigen hebben verschillende meningen over welke mechanismen bij hypnose een rol spelen.

2) Versterkte motivatie en niets meer: mensen worden niet in trance gebracht, maar simpelweg gemotiveerd om hun aandacht te concentreren en energie te steken in de gesuggereerde activiteiten. Mensen verkeren bijgevolg in een hypnotische toestand omdat ze dit willen en verwachten en concentreren zich daarom op het uitvoeren van de responsen die de hypnotiseur bij hen tracht op te roepen

3) Sociale processen, zoals spelen van een rol: de proefpersoon wil de hypnotiseur gewoon graag een plezier doen

4) Een dissociatieve toestand (Hilgard’s verborgen observator). De verborgen observator in de geest van de proefpersoon zou gelijktijdig werken met het normale bewustzijn. Hilgard maakte deze conclusie op basis van zijn onderzoek uitgevoerd in 1992: Proefpersonen onder hypnose, die rapporteerden geen pijn te voelen wanneer ze hun hand in ijswater plaatsen, gaven toch een positieve reactie op de instructie hun rechtervinger omhoog te steken als een deel van hen ergens pijn voelde. Hilgard was er van overtuigd dat aandacht van de pijnlijke waarneming afgekeerd werd naar de verborgen observator, waardoor het normale bewustzijn ‘onbewust’ bleef.

Recente theorieën brengen deze invalshoeken op één lijn en stellen dat hypnose bestaat uit een scala van responsen, waar al deze mogelijkheden in passen: verschillende dissociatieve toestanden, versterkte motivatie, verhoogde verwachtingen en sociale interacties.