Hoeveel mensen zijn er omgekomen door het beleid van Leopold II in Kongo-Vrijstaat?

Antwoord

Helaas is dat moeilijk... Uit een eerder antwoord:

Dat de bevolking tussen 1885 en 1908 (de jaren van de Kongo Vrijstaat) dramatisch terugviel, staat helemaal vast, maar in welke mate is punt van heftige discussie.

• volgens Casement 3 miljoen
• volgens Forbath 5 miljoen
• volgens Hochschild 10 miljoen
• volgens Wertham 21,5 tot 22 miljoen
• volgens Encyclopædia Britannica 8 tot 30 miljoen

Ondanks de gruwelen die de toenmalige pers en de huidige geschiedenisboeken halen, was die zware bevolkingsterugval vooral te wijten aan ziekte en ondervoeding, en een terugval in geboortes. Uitputting door dwangarbeid en verplichte verhuizing trof meer mensen dan de meer spectaculaire lichaamsstraffen en executies. Een heftige epidemie van de slaapziekte sloeg toe tussen 1896 en 1906, mede veroorzaakt door handelsroutes en het totaal ontbreken van medische preventie of behandeling. Los van de grootte-orde van de ontvolking, is er dus ook discussie over de oorzaken.

Een bewuste strategie tot genocide was er nooit, wel een bijzonder brutaal systeem van gedwongen arbeid, dat even dodelijk was.

De grote variatie tussen de cijfers hierboven gaan uit van Stanley's schatting dat er in het gebied 27 694 000 mensen leefden in 1885, hetgeen zeker overdreven was - hij extrapoleerde de bevolkingsdichtheid langs de grote rivieren naar de rest van het binnenland. De eerste volkstelling dateert van 1924, dus 15 jaar later; bovendien leverde het een bijzonder ruwe schatting van 10 miljoen Kongolezen op. Auteurs en historici moeten zich dus behelpen met stamboomonderzoek, en het vermenigvuldigen van zeer lokale bevolkingsgegevens van bijvoorbeeld missieposten.