Kunnen we hersenstimulatie gebruiken om onszelf te verbeteren?

Antwoord

Dag Nick,

Dit klinkt inderdaad als een wild idee, maar wellicht té wild. Allereerst moet je er toch even bij stilstaan of het ethisch aanvaardbaar is om iedereen toe te laten zijn brein naar voorkeur te stimuleren of manipuleren. Is het wel verantwoord om onszelf superieur te maken? Daarnaast zijn er nog problemen met de technologie zelf.

Hoe het experiment werkte, is nog niet helemaal duidelijk. De stimulatie van de elektrodes kan er ook voor gezorgd hebben dat de deelnemers in het algemeen alerter werden en daardoor sneller leerden.

Je schrijft Dan lieten ze zien dat de hersenen kunnen worden gestimuleerd als je weet welk deel van de hersenen nodig is om iets aan te leren. Ook daar wringt een schoentje. We weten nog lang niet welke hersendelen noodzakelijk zijn voor welke functie. Sommige functies zijn eenvoudiger te lokaliseren dan andere. Diepe hersenstimulatie wordt al gebruikt om de symptomen van Parkinson onder controle te houden, omdat gekend is waar de bewegingen van bijvoorbeeld een hand worden aangestuurd. Een stimulator in het lichaam controleert dan de signalen van een in de hersenen aangebrachte elektrode (al is het ook hierbij nog niet volledig duidelijk waarom de tremor mindert). Maar welke hersendelen moeten allemaal elektrodes krijgen als je lezen, rekenen, ... in het onderwijs wil boosten? Er wordt momenteel nog volop onderzocht welke gebieden noodzakelijk zijn om te kunnen lezen. Er is alvast een hersengebied achteraan in de hersenen die visuele symbolen ontcijfert, een gebied vooraan die aangeeft hoe het woord klinkt, een gebied er middenin om de betekenis te helpen achterhalen, ... Eén functie wordt dus aangedreven door meerdere verspreide hersenstructuren die je allemaal zou moeten stimuleren. Bovendien kan één hersenstructuur instaan voor meerdere functies die je dan mee zou opdrijven.

Dat leidt tot een andere bedenking: Hoeveel functies zal iemand willen stimuleren tot hij tevreden is? Ons brein kan het vast niet aan dat alle cellen actiever zijn dan ons lichaam zelf aangeeft. En hoe vaak moet je aan de EEG-elektrodes? Het effect duurde misschien wel enkele uren, maar superkrachten wil je wellicht voor de rest van je leven. De langdurige behandeling voor Parkinson vereist operatief ingeplante elektrodes, maar je kan je hoofd niet volstoppen met miljarden extra elektrodes. De uitwendige EEG-elektrodes van het experiment zijn onvoldoende talrijk om alle functies die je wenst te stimuleren, én zullen diepliggende gebieden niet kunnen bereiken. 

Het geeft stof tot nadenken, maar voorlopig zou ik toch maar verkiezen om op het tempo van mijn eigen hersenen bij te leren.