Kunnen vogels hees worden?

Antwoord

Beste Sara,

Om je vraag te beantwoorden moeten we eerst eens gaan kijken hoe vogels en mensen geluid maken. Mensen en zoogdieren produceren klanken met hun stembanden. Deze bevinden zich in het strottenhoofd en door ze aan te spannen of te onspannen kan men verschillende tonen en klanken produceren. Bij vogels is dit totaal anders, zij produceren zang/klank door lucht door de syrinx te sturen. De syrinx is een klankorgaan dat zich bevindt in de luchtpijp ter hoogte van de splitsing in luchtpijptakken en bestaat uit verschillende kraakbeenstukjes, membranen en kanalen. Door de trillingen van de membranen en de positities van de kraakbeenstukjes kunnen ze verschillnede klanken produceren. Door het feit dat er meerdere kanalen aanwezig zijn kunnen vogels terzelfdertijd meerdere tonen fluiten. Het werkwoord "Elke vogel zingt zoals hij gebekt is" vindt zijn oorsprong in het feit dat elke soort een verschillende syrinx (groot, klein, meerdere kanalen, andere vorm, ...) heeft en dus elke vogel zijn eigen wijsje fluit.

Hiermee heb je natuurlijk nog geen antwoord op jouw vraag, maar we zijn al een stap in de goede richting. Hoe worden mensen hees? Dat kan ten gevolge van een keelontsteking zijn maar ook door te hard of te lang te roepen kunnen we onze stembanden forceren en hees klinken. Onze stembanden zijn door de ontsteking immers van vorm veranderd en kunnen daardoor de normale stem niet meer produceren.

Vogels kunnen natuurlijk ook een ontsteking op hun luchtwegen (luchtpijp, syrinx) krijgen. Van zingen zal er dan geen sprake zijn, veel anders dan gekreun, wat gepiep of versterkte ademhalingsgeluid zal er dan niet uit komen. Normaal zingen vogels om hun terrein af te bakenen of indruk te maken op het andere geslacht, een zieke vogel heeft daar geen behoefte aan. Bovendien indien hij dit wel zou doen, zou hij er op dat moment maar bekommerd vanaf komen. Je kan dus stellen dat een vogel niet hees zal fluiten, toch niet zoals wij dat kennen ten gevolgen van te lang en/of te luid te praten.

Leuk detail misschien is dat syrinx het Griekse woord is voor panfluit, een verwijzing naar de Griekse mythologie waar de nimf Syrinx tracht te ontsnappen aan de God Pan door in een riet te veranderen.

Groetjes