Antwoord
Een Inquisitie is letterlijk een onderzoeksinstituut, in de praktijk een reeks rechtbanken, die enkel toekeek of iets of iemand wel katholiek genoeg was: een boek, een eredienst, een persoon...
Ze was Spaans omdat ze rechtstreeks onder de Spaanse vorsten viel ipv onder het gezag van de Paus. Ze werd dan ook vooral ingezet tegen al wat het Spaanse gezag zou kunnen ondermijnen: Indianen in Amerika, Protestanten in de lage landen, bekeerde Joden (conversos) en Moslims (moriscos) in Spanje. Naast censuur ging het vooral om vervolging van personen, waarvan via foltering werd afgedwongen dat ze ketters waren, of overspelig, of godslasteraars om vervolgens geëxecuteerd te worden.
De Inquisitie ging heel planmatig tewerk:
- In de stad waar ze neerstreek werd eerst een periode van gratie afgekondigd (meestal een maand) waarin zondaars mits een lichte straf vrijwillig konden toegeven dat ze niet katholiek of koningsgezind waren geweest, en anoniem anderden konden verklikken.
- Verdachten verdwenen in een voorhechtenis, die tot twee jaar kon duren, terwijl onderzoeksrechters bewijsmateriaal en getuigenissen verzamelden. De bezittingen van een verdachte werden aangeslagen en verkocht om de onderzoeks- en gerechtskosten te betalen, hetgeen ook bij een eventuele vrijspraak niet kon worden terugbetaald. Deze fase gebeurde bovendien in geheimhouding: de verdachte wist niet welke de beschuldiging was, of welk bewijs er tegen hem of haar werd verzameld. Marteling werd gebruikt om bekentenissen los te krijgen, vooral bij beschuldiging van protestantisme. Het was NIET een straf op zich, en werd ook niet systematisch gebruikt, en duurde doorgaans ook niet langer dan een kwartier. Sommige historici zeggen dat de Inquisitie zelfs minder tortuur gebruikte dan andere rechtbanken in die tijd.
- Het proces zelf, dat vooral bestond uit het aanroepen en verwerpen van getuigen, was verrassend modern: er werd een advocaat ter verdediging aangeduid, de vervolger was NIET de rechter zelf of de onderzoeksrechter, en de notulen waren erg precies en volledig, veel meer dan bij burgerlijke processen. De rechters (inquisidores) overlegden dan met theologische experten en moesten een unaniem oordeel vellen, anders werd de zaak verwezen naar een hogere Inquisitie-rechtbank.
- Het vonnis betrof nooit een vrijspraak, maar varieerde van een vrijlating (onder dreiging van heropening van de zaak), over een gratieverlening (met openbare bekentenis, en doorgaans ook een boete en verbanning), een heropening in de katholieke kerk (doorgaans gepaard met een lichamelijke straf) en een openbare executie (doorgaans op een brandstapel).
- De afsluiter was doorgaans een auto-da-fe, een dag die begon op het marktplein met een misviering in openlucht, gevolgd door de openbare bekentenissen, de lichamelijke straffen en afgesloten met de brandstapels.
De schattingen van aantallen slachtoffers van de Spaanse Inquisitie (rond 3.000-5.000 doodsvonnissen, op een totaal van ongeveer 150.000 processen tussen 1540-1700) vallen mee, wanneer men ze vergelijkt met bijvoorbeeld strafrechtbanken van die tijd. Ook was het niet exclusief gericht op protestanten, maar vaak ingezet tegen regionale bewegingen, rassenhaat (vooral de maatschappelijk succesvolle conversos waren doelwit), paardendieven... De Inquisitie werd voor vanalles en nog wat ingezet, ook voor politieke doeleinden, en was zeker geen bot instrument.
Maar heel zeker was de psychologische impact van het hele systeem enorm: de geheimdoenerij, de verklikking en de gruwelijke strafspektakels maakten zeker in protestanse landen van de Spaanse Inquisitie een symbool voor katholieke intolerantie.
Reacties op dit antwoord
Er zijn nog geen reacties op deze vraag.
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.
