Waarom is een stem bij de verkiezingen geen volwaardige stem?

René, 66 jaar
21 augustus 2014

Ik word verplicht om te gaan stemmen, maar mijn stem is volgens de belgische grondwet geen volwaardige stem. Bijvoorbeeld: partij A moet maar 10 stemmen hebben voor een zetel terwijl partij B 20 stemmen moet behalen voor een zetel. Strookt deze regeling met de Europese wetten voor de rechten van de mens? Zo zou de MR in een Zweedse coalitie meer ministerposten krijgen waar men normaal de postjes volgens de behaalde stemmen moet verdelen.
Begrijpen wie begrijpen kan, en dat in een eengemaakt Europa.
Dank bij voorbaat.

Antwoord

(1) In België mag sinds na de Tweede Wereldoorlog elke volwassen persoon met de Belgische nationaliteit deelnemen aan de parlementsverkiezingen. Sinds 1919 kunnen volwassen mannen dat oo een gelijke manier, van 1894 tot de Eerste Wereldoorlog waren inderdaad niet alle stemmen gelijk. Was je toen (meer dan honderd jaar geleden!) in het bezit van een huis, een hoger diploma of gezinshoofd, dan kreeg je meer stemmen.

(2) U heeft het over de impact van elke stem op de zetelverdeling tussen partijen. In België geldt hiervoor een van de meest gelijke systemen ter wereld: het systeem-D'Hondt, naar een Gentse professor genoemd. De stemmen van elke partij worden gedeeld door 1,2,3... waarna zetels toekomen aan de grootste uitkomsten.

Hoe kan het dan dat er toch nog een verschil kan zijn tussen bijvoorbeeld Henegouwen en Antwerpen ? Wel:

A. We stemmen per provincie. In grotere provincies heb je een lager percentage nodig om aan een zetel te raken. Als je op Ecolo stemt in Luxemburg, is dat een stem die niet tot een zetel zal leiden. Omgekeerd heeft een kiezer in Oost-Vlaanderen, Antwerpen of Henegouwen het meeste macht. 

Kleinere provincies zijn goed voor grotere partijen. Zij zijn de enigen die kans hebben op een zetel. Namen (6) of Luxemburg (4) zijn in dat geval. 

B. Niet iedereen gaat stemmen. We hebben een opkomstplicht, maar dat belet niet dat bijvoorbeeld in Henegouwen heel veel stemmen niet of ongeldig worden uitgebracht. De Kamerzetels worden verdeeld over de provincies volgens bevolkingsaantal, niet volgens geldig uitgebrachte stemmen. Ook Brussel 'profiteert' hiervan.

(3) De pariteit in de Federale Regering is een waarborg voor de Franstaligen, zodat ze niet worden weggedrukt door een Vlaamse meerderheid. Dat staat in de Grondwet, wat betekent dat OOK de Vlamingen daarmee akkoord zijn gegaan. Daar is niets ondemocratisch aan.

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Beantwoord door

Prof. dr. Frederik Dhondt

Rechtsgeschiedenis, Geschiedenis van het internationaal recht, geschiedenis van de internationale betrekkingen, 18de eeuwse geschiedenis, Franse geschiedenis; grondwettelijke geschiedenis, 19de-eeuwse politieke geschiedenis

Universiteit Gent

http://www.ugent.be

Zoek andere vragen

© 2008-2024
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen kun je terecht bij liam.verbinnen@eos.be