Dag,
Ik las dat onze grijze garnaal zou ademen langs de haartjes op de zwempoten. ik kan dat moeilijk geloven! Maar hoe ademen onze garnalen dan wel?
Beste René,
Eerst even wat meer uitleg over de algmene opbouw van garnalen, omdat er wat verwarring kan optreden met wat als 'zwempoten' juist bedoeld wordt. Garnalen behoren tot de schaaldieren (Crustacea) en deze ademen allemaal door kieuwen. Het lichaam van een garnaal bestaat uit drie gedeeltes, de kop, het borststuk (ook thorax genoemd) en het achterlijf (ook abdomen genoemd). Kop en borststuk zijn met elkaar vergroeid (tot een zogenaamd kopborststuk of cephalothorax) en omgeven door een stevig pantser (de carapax). Zowel het kopborstuk (vijf paar, vandaar de naam Decapoda die aan de Kreeften (en garnalen) en krabben gegeven wordt) als het achterlijf bezitten 'poten'. Vaak worden deze van het kopborstuk als looppoten (pereiopoda) aangeduid, deze van het achterlijf als zwempoten (pleopoda). Nu is het zo dat de grijze noordzeegarnaal een echte zwemmer is en dus ook de looppoten gaat gebruiken om te zwemmen; de grijze noordzeegarnaal is niet zo een goede loper!
Afhankelijk van de soort komen de kieuwen voor op de mondelen, de zijkant van het kopborstuk of op het eerste gedeelte (coxa of 'dij') van de 'looppoten' van het borststuk. Ik vermoed dat je met 'zwempoten' hier dus eigenlijk de looppoten bedoelt en niet de 'zwempoten' van het achterlijf. De grijze noordzeegarnaal heeft zijn kieuwen inderdaad op de coxa van zijn looppoten staan! De kiewen zijn vedervormige uitgroeiingen van de coxa waarin zich veel bloedvaten bevinden; door het grote oppervlak kan er gemakkelijk zuurstof en stikstof uitgewisseld worden met het water. De monddelen van de garnaal stuwen water tussen de carapax en de zijkant van het lichaam waar zich dus de poten met de kieuwen bevinden.
Deze kieuwen zijn allemaal nogal moeilijk te zien maar je kan in de winkel eens een langoustine of aanverwante kopen (dese mag ingevrozen zijn); bij de langoustine komen er kieuwen voor op de monddelen, de zijkant van het lichaam en op de eerste of eerste twee (afhankelijk van welke soort je juist hebt) paar looppoten. Breek hiervoor de carapax langs de zijkant weg (of knip deze zoveel mogelijk weg) en neem dan een poot vast en beweeg deze heen en weer, ja zal dan zien dat er bovenaan de poot een kleine 'pluim' mee beweegt, dit is de kieuw! Je kan ook op de zijkant van het kopborststuk drukken en dan zie je ook daar pluimpjes bewegen, dit zijn dan de kieuwen die op de zijkant van het lichaam staan ingeplant. Het beste kan je de kieuwen zien bewegen indien je de langoustine in een bakje met water legt).
Veel plezier!
Kurt JORDAENS
Koninklijk Museum voor Midden-Afrika - Entomologie
Er zijn nog geen reacties op deze vraag.
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.