Van welk dier zijn deze botten afkomstig?

Carlo, 33 jaar
18 november 2013

Ik vond deze botten op een werf die enkele meters diep lag en ben benieuwd van welk dier dit zou kunnen zijn.

Antwoord

Dag Carlo,

Wat u hebt gevonden zijn zogenaamde 'hoornpitten', van geiten en runderen. De twee stukken links (boven en onder) komen van geiten, de andere vier van runderen. Het gaat wellicht om archeologisch materiaal afkomstig van een plek waar aan bewerking van dierlijke producten werd gedaan.

De hoornpit is het benige uitgroeisel op de schedel van geiten, runderen, schapen,... waarrond de hoorn zit (zie de bijgevoegde prent). Hoorn is een materiaal dat zich makkelijk laat bewerken. Door het te verhitten kan het geplooid worden en het is makkelijk snijdbaar. Hoorn werd gebruikt om voorwerpen uit te maken zoals vorken en lepels maar ook de ruitjes van lantarens bestonden uit dun gepolijste vlakke stukken hoorn.

Hoornpitten vind je in de archeologie dus soms op de plek waar een hoornbewerker aan de slag was. Maar nog veel vaker vind je ze in grote concentraties in afvalpakketten nabij leerlooierijen. Vroeger, van de middeleeuwen tot in de 19de eeuw, werden de vellen van runderen en geiten van het slachthuis naar de leerlooierij vervoerd mét de horens (dus de hoorn met de hoornpit er in) er nog aan. De hoornbewerkers kwamen dan de hoorns bij de leerlooiers opkopen. Die maakten vaak de hoorn al los van de hoornpit door de stukken te weken in water. Daarbij rotte het weefsel tussen hoorn en hoornpit weg en kwam het één makkelijk los van het ander. De hoornpitten bleven dan als afval op de leerlooierij achter.

Ik heb ooit een overzicht geschreven van dergelijke vindplaatsen in Vlaanderen (zie bijgevoegde tekst, wel in het Engels) en om dat verhaal aan te vullen zou het interessant zijn om te weten vanwaar jouw vondsten afkomstig zijn. Kan u me de straat, nummer en gemeente eventueel eens doormailen (anton.ervynck@rwo.vlaanderen.be)? Nog fantastischer zou zijn als u het vondstmeldingsformulier op deze link invult:

https://www.onroerenderfgoed.be/nl/digitaal-vondstmeldingsformulier

De Vlaamse overheid vraagt aan vinders van archeologisch materiaal om dit te melden bij ons agentschap, zodat wij daarvan een inventaris kunnen bijhouden. Op de website vindt u alle uitleg.

Nog een laatste iets: als het inderdaad om een leerlooierij zou gaan, staken er wellicht ook resten van grote houten kuipen in de grond. Hebt u zoiets opgemerkt?

 

vriendelijke groeten, en alvast veel dank voor uw medewerking,

 

Anton Ervynck

agentschap Onroerend Erfgoed

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Beantwoord door

dr. Anton Ervynck

Ecologische archeologie: studie van de resten van dieren uit archeologische opgravingen

Agentschap Onroerend Erfgoed
Koning Albert II-laan 19 bus 5 B-1210 Brussel
https://www.onroerenderfgoed.be/

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be