Welke theorie lijkt voor u het meest logisch voor de Atlantismyhte?

Antwoord

Beste Yfa,

de meeste archeologen nemen inderdaad aan dat het mogelijk is dat er een historische kern van waarheid achter de Atlantis-mythe zit. Het verhaal zelf is uiteraard een constructie met als boodschap dat Athene eeuwig beschermd en onaantastbaar is: wie Athene aanvalt, vergaat in de zee. Om deze boodschap in de verf te zetten, dramatische kracht te geven, wordt de aanvaller in het verhaal met twee extra eigenschappen bedacht: nl. het was een grote zeemacht, erg machtig, in feite hoe machtiger en grootser, hoe beter (vandaar een macht die zogezegd de hele MiddellandseZee-Wereld beheerste). Ten tweede: een heel erg oude macht: des te ouder, des te langer dat de onaantastbaarheid van Athene kan vastgesteld worden. Dat Athene Sparta had overwonnen, wist iedereen, dus het moest ouder zijn, minder te controleren ook, dus een macht uit onnavolgbare tijden: Atlantis. Dit wordt versterkt door het gegeven dat Plato zijn verhaal niet uit eerste hand heeft, maar via via in Egypte heeft gehoord.
Vanuit deze vaststellingen zou je behoorlijk moedeloos worden, maar toch, toch lijkt het erop dat er dus die kern van waarheid is: omstreeks 1500 voor Christus ontplofte de vulkaan op het eiland Thera (Santorini), waarbij niet alleen de monumentale en rijke Minoïsche handelsstad op het eiland vernield werd en een deel van het eiland, met zijn monumenten, onder zee verdween, maar ook een tsunami tot stand kwam. Die tsunami heeft ongetwijfeld grote schade veroorzaakt op het niet zo ver gelegen eiland Kreta: het centrum van de Minoïsche cultuur en macht (Knossos!).

In deze historische gebeurtenis zitten met andere woorden:
- een ramp
- het verzinken in zee van monumenten en een grote stad
- het treffen van de dominante macht en cultuur in de Middellandse Zee, nl. de macht van Kreta/Knossos, waarna inderdaad het Griekse vasteland (Mycene en later Athene) het initiatief overnam
- een grote ouderdom, het gebeurde in tijden waarover er geen controleerbare bronnen bestonden.

Geen enkel van deze argumenten geldt trouwens voor alle andere verklaringen voor Atlantis of alle andere situeringen (Caraïben, Canarische eilanden, Spanje, etc).
Dit is dus de meest plausibele verklaring. De boodschap van de mythe was "eigentijds": Plato wilde Athene vereren, maar hij gebruikte mogelijk hiertoe een belangrijke historische herinnering die verwees naar de ontploffing van de vulkaan en de neergang van de Minoïsche macht.

vriendelijke groet Prof. Tys, archeoloog VUB