Welke studierichting volg ik het best in TSO om psycholoog te worden?

Antwoord

Beste Sigrid,

Je kan psychologie studeren op drie verschillende opleidingniveau's.

Ten eerste kan je de opleiding studeren op HBO-5 niveau. Dit kan je het beste vergelijken met een gespecialiseerd 7de en 8ste jaar na TSO. Je volgt dan de opleiding HBO-5 assistent in de psychologie, die enkel in Antwerpen beschikbaar is en voornamelijk is gericht op werkstudenten. Het gaat daarbij dus  voornamelijk om volwassenen die al werken en zich willen heroriënteren naar een andere functie. De HBO-5 opleiding assistent in de psychologie is niet zo bekend bij werkgevers. De meeste werkgevers vragen een Bachelorniveau of een Masterniveau. Tewerkstelling met het HBO-5 diploma gebeurt vaak door de combinatie van eerdere werkervaring en eventuele andere diploma’s.  

Je kan ook psychologie studeren op  professioneel Bachelorniveau - professionele Bachelor in de Toegepaste Psychologie. Deze opleiding loopt over drie jaar. Het opleidingsprogramma heeft heel wat praktijkmomenten. Zo heb je in je tweede jaar al 8 weken stage en loop je in je derde jaar 13 weken stage. Je hebt ook praktijkvakken waarin je uitgebreid wordt gecoacht in bijvoorbeeld het voeren van psychologische gesprekken of in het gebruik van diagnostische testen om de emotionele en cognitieve kenmerken van mensen te meten.

Je kan in deze opleiding uit drie verschillende afstudeerrichtingen kiezen. Als je geïnteresseerd bent in de relatie tussen mensen en hun werk, dan kies je voor arbeids- en organisatiepsychologie, en kan je later aan de slag in de personeelsdienst van een bedrijf of in een centrum voor loopbaanbegeleiding. Als je meer interesse voelt voor het beschermen van de psychologische gezondheid van mensen en groepen, dan kies je voor klinische psychologie. Je gaat dan later preventief werken met risicogroepen (bvb. jongeren met eetproblemen) en doet de eerste diagnose en begeleiding van kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen met psychosociale problemen. Als je ten slotte gebeten bent door alles wat met de psychologie van opvoeding en onderwijs te maken heeft, dan  kan je schoolpsychologie en pedagogische psychologie studeren. Daarmee kan je aan het werk in scholen, bijzondere jeugdzorg, opvoedingswinkels, centra voor leerlingenbegeleiding, dus overal waar psychologische begeleiding nodig is bij opvoeding en onderwijs.

Ten slotte kan je ook psychologie studeren op universitair niveau. Deze opleiding bestaat uit 5 jaar (drie jaar academische Bachelor - twee jaar Masteropleiding). De universitaire opleiding heeft dezelfde drie afstudeerrichtingen als de professionele Bachelor in de Toegepaste Psychologie, maar heeft een veel uitgebreidere theoretische component. Binnen de academische opleiding zit de praktijk immers pas in je vierde en vijfde opleidingsjaar. Je krijgt in je academische Bachelor meer theoretische achtergrond en je kan in de academische Master ook kiezen voor de afstudeerrichting theorie en onderzoek als je een onderzoekspsycholoog wil worden.

Het grote verschil tussen de professionele en academische opleidingen psychologie ligt in de specialisatiegraad, in de ernst van de psychosociale hulpvragen waarmee je aan het werk moet. Zo zal bv. de professionele Bachelor ingeschakeld worden bij preventieve begeleiding van werklozen die zich uitgeblust en teneergeslagen voelen, terwijl de Master psychologie ingeschakeld wordt wanneer deze gevoelens zijn ontspoord in  een diepe depressie met nood aan therapie en misschien zelfs medicatie. Waar een Master in de psychologie dus werkt met een meer complexe problematiek en in gespecialiseerde diensten, zal een professionele Bachelor in de Toegepaste Psychologie meer in eerstelijnshulpverlening werken. Een bachelor toegepaste psychologie kan ook in gespecialiseerde centra aan de slag, maar dan zal hij vaak een psycholoog of een psychiater mee ondersteunen in het diagnostische proces. 

Aansluitend bij jouw vraag hoe je vanuit een TSO achtergrond psychologie kan studeren is het belangrijk te weten dat studenten uit een TSO-richting een hogere slaagkans hebben aan een professionele Bachelor in de hogeschool dan aan een academische Bachelor in de universiteit.

Dit komt omdat men aan de universitaire bachelor opleiding sterk inzet op het theoretische kader en heel wat minder praktijk inbouwt. Het zelf kunnen opzetten van psychologisch onderzoeken en het interpreteren van onderzoeksresultaten staan centraal in een academische Bachelor. Een grondige voorkennis van wiskunde en wetenschappen is dus vaak een vereiste om te kunnen slagen. Men raadt bijvoorbeeld aan dat men voor de academische Bachelor psychologie in totaal minstens 8 - 9 uur wiskunde en wetenschappen per week heeft gevolgd in de twee laatste jaren secundair onderwijs om een gezonde slaagkans te hebben.

Ook binnen de professionele Bacheloropleiding is een wetenschappelijke houding belangrijk. Je zal ook psychologische theorieën en het wetenschappelijk bewijs ervoor moeten bestuderen, en je zal ook statistiek moeten studeren om onderzoeksresultaten te kunnen begrijpen, of om de testresultaten van een cliënt juist te kunnen interpreteren. Maar de wetenschappelijke specialisatie in de professionele Bachelor is duidelijk minder diep dan in de academische. Wij raden dus ook een goede wiskundig-wetenschappelijke basis aan voor de professionele Bachelor, maar hier volstaat een minimum van 3-5 uren wiskunde en/of wetenschappen per week. Als je die hebt, liggen je slaagkansen beduidend hoger.

Het is uiteraard mogelijk om over te schakelen tussen de verschillende opleidingen voor psychologie. Zo kan je bv. na het behalen van het diploma Bachelor in de Toegepaste Psychologie onmiddellijk aan de slag, maar je kan ook beslissen om dan, of na een paar jaar werken, in drie extra jaren je Masteropleiding Psychologie te behalen. 

Met vriendelijke groet

Johan De Keyzer
Studietrajectbegeleider Toegepaste Psychologie

Thomas More