Elke diploïde cel heeft een chromosomenset van elk van zijn ouders meegekregen, maar ik vraag me af of een cel kan "weten" na de bevruchting welke chromosoom van welke ouder afkomstig is. Met andere woorden, is er een manier waarmee de cel van een organisme een van zijn chromosomen kan identificeren als afkomstig van de mannelijke gameet of de vrouwelijke gameet die samen de zygote hebben gevormd van dat organisme? En is het technologisch mogelijk om dat te bepalen, zonder voorkennis van het DNA van de ouders? Of is het na de bevruchting onmogelijk het onderscheid te maken (buiten in het geval dat er een XY-set aanwezig is uiteraard)?
Beste Thomas,
als we kijken naar de DNA-sequentie van die chromosomen, is het niet mogelijk een onderscheid te maken (uiteraard idd. m.u.v. XY): de sequentie verandert immers niet omdat ze door een moeder dan wel een vader werd meegegeven.
Waar men echter wel kan naar kijken is de epigenetica: een laag bovenop het DNA (check eens: http://nl.wikipedia.org/wiki/Epigenetica) die onder andere bepaalt hoe genen worden afgeschreven, bv. gen 1 in je huid, gen 2 in je witte bloedcellen, etc. Een typisch voordeel van zo'n epigenetische "laag" is DNA-methylatie: hierin worden cytosines enzymatisch gemethyleerd tot "methylcytosine", die de lokale structuur en genexpressie zal beïnvloeden (zie ook: http://nl.wikipedia.org/wiki/DNA-methylatie).
Nu wordt ervan uit gegaan dat het grootste deel van deze epigenetische laag wordt gewist in de zygote. Echter blijkt dit voor bepaalde genen niet geval te zijn, dit noemt met "imprinted" genen: deze genen zijn ofwel in de moeder ofwel in de vader gemethyleerd (of op een andere manier epigenetisch gemodificeerd) en deze worden zodanig doorgegeven (zie ook: http://nl.wikipedia.org/wiki/Imprinting_%28genetica%29). Als je dan op een chromosoom een imprinted gen hebt, dan kan je kijken of dit gen al dan niet gemethyleerd is (of andere), en dan kan je afleiden of dit gen en dus het volledige chromosoom dan wel van de vader of de moeder afkomstig was (je weet immers dat de versie van de vader altijd gemethyleerd is, of net omgekeerd).
Het aantal gekende imprinted genen is nog niet zo groot, maar indien je ze allemaal zou kennen, en zou weten of ze altijd in de vader of in de moeder gemethyleerd (of andere) waren, en als er op elk chromosoom minimum 1 zo'n gen zou liggen, dan zou je kunnen afleiden welke chromosomen dan wel van de vader dan wel van de moeder afkomstig waren, zonder dat je ook maar enige informatie nodig hebt van de ouders.
Ik hoop dat het wat duidelijk was, ander kan je me altijd nog mailen op: Tim.DeMeyer@UGent.be.
Met vriendelijke groet,
Tim De Meyer
Universiteit Gent
Er zijn nog geen reacties op deze vraag.
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.
Moleculaire Biotechnologie, High-througput Data-Analyse, Bio-informatica, Epigenetica
© 2008-2024
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be
