Waarom zijn er zoveel personen met dezelfde familienaam maar waarom kennen ze elkaar dan niet?

Antwoord

Dag Hakan,

Familienamen zoals wij die nu kennen, zijn vastgelegd door het ontstaan van een administratie, bij ons minstens sinds de 16de eeuw (parochieregisters). Vanaf dat moment moet je als inwoner van een gebied, of lid van een parochie, of eigenaar van land opspoorbaar zijn, en dat ben je door je naam en familienaam.
 
Voordien bestonden er ook al familienamen, maar die namen werden vooral gebruikt om de verwantschap van de mensen aan te tonen. In het algemeen verwezen familienamen naar de vader: je was de zoon van. Als we ons even beperken tot het Nederlands, dan zien we heel veel Petersen, Willemsen, Michielsen, Jacobsen enzovoort! Dat betekent niet meer dan dat op een bepaald moment Jan zoon van Willem Jan Willemsen werd genoemd en dat dat zo werd gefixeerd, werd vastgelegd.

Soms kon je ook naar mensen verwijzen door hen een bijnaam te geven: De Vos was een slimme, handige persoon, De Wolf misschien eerder een gevaarlijke agressieve persoon. Of je kon verwijzen naar de herkomst van mensen. Van Parijs, of Van Aalst. Nu: op een bepaald moment wordt die verwijzing, zoon van, bijnaam of herkomst, dus iets vast en onomkeerbaars, iets dat vastgelegd wordt en vanaf dan is het een familienaam.

In Nederland werden de familienamen nationaal verzameld en opgeschreven onder het Franse bewind in de vroege 19de eeuw. Uit verzet begonnen heel wat mensen verzonnen achternamen op te geven, zoals bv. Citroen, Kwakkel, Kloote enz. Maar de Fransen, die hebben dat gewoon opgeschreven, en toen kon er niets meer aan gedaan worden: hoe die namen ook echt waren geweest, vanaf dat moment was Citroen de naam van de familie. (Cfr. het automerk Citroën).

Nu: omgekeerd is het wel zo dat sommige namen wel degelijk naar een gemeenschappelijke oorsprong verwijzen. Maar die kan zo ver teruggaan in de tijd dat je natuurlijk helemaal niet meer weet dat je ooit familie was. Via Familienaam.be kan je achternamen zo op kaart zien, en zie je dat er van bepaalde namen heel duidelijke concentratiegebieden zijn, waar dus ooit een stamclan van die familie aanwezig was.

Familienamen zijn dus zelden uniek, tenzij het om die typische Nederlandse spotnamen van uit de tijd van Napoleon ging ;)

http://www.familienaam.be/

http://www.ernieramaker.nl/raar.php?t=achternamen