Is de volgorde van de letters van ons alfabet toevallig ontstaan of is er een verklaring waarom het bijvoorbeeld begint met A en eindigt op Z en waarom de klinkers blijkbaar lukraak verspreid zitten ?
De volgorde van de letters van ons alfabet is dezelfde als die van het Latijnse (Romeinse) alfabet. De Romeinen hebben hun alfabet overgenomen van de Etrusken, die het op hun beurt weer van de Grieken hebben. De letters van het Griekse alfabet hebben een enigszins afwijkende volgorde, deels vanwege de afwijkende klankwaarde van sommige letters (de Griekse H (η) staat voor /è/ i.p.v. /h/, de X /ξ/ voor /ch/ i.p.v. /ks/, etc.). De volgorde van het Griekse alfabet is die van het Fenicische alfabet, waarop het Griekse gebaseerd is. De namen van de letters zijn eveneens ontleend aan het Fenicisch: alfa < ’alef, bèta < bèth, gamma < gimel, etc. Het Fenicische alfabet ligt aan de basis van een heleboel andere alfabetten, zoals het Hebreeuwse, het Arabische en, via het Griekse, het Armeense en het Georgische. Toch zijn het niet de Feniciërs die het alfabet uitgevonden hebben. De oudste alfabetische inscripties komen uit de Sinaï en Egypte en worden gedateerd rond 1900 v.Chr. De taal is Semitisch (de taalfamilie waartoe ook het Fenicisch, het Hebreeuws en het het Arabisch behoren) en de tekens zijn gebaseerd op Egyptische hiëroglyfen. De "letters" van dit oudste ("Proto-Sinaïtische") alfabet zijn dan ook in feite "pictogrammen", d.w.z. afbeeldingen van concrete zaken. Onze A stond oorspronkelijk ondersteboven en is de afbeelding van een runderkop: het Fenicische ’alef betekent "rund". Zo ook bèth = "huis", gimel = "kameel", etc. De klankwaarde van de letters is gebaseerd op de eerste klank van het woord dat afgebeeld is (men noemt dit het "acrofonische" principe). Daarbij moet bedacht worden dat het Fenicisch geen klinkers noteerde, alleen medeklinkers. De eerste klank van ’alef is niet /a/, maar /’/, de onderbreking ("stop") die je hoort tussen de twee a's in na’apen, be’eindigen, etc. De eerste drie letters van het Fenicische alfabet werden dan ook als volgt voluit geschreven: ’lp, bt, gml (de klinkers moesten er bijgedacht). De Grieken hebben vervolgens ook klinkerwaarden toegevoegd: ’alef > alfa = /a/, hèth > èta = /è/, etc. De vraag naar de volgorde van de letters van het Fenicische (en Proto-Sinaïtische) alfabet, tenslotte, kan niet beantwoord worden: men weet het gewoonweg niet. De reden waarom men een vaste volgorde bepaald heeft, is louter en alleen "mnemotechnisch", d.w.z. met de bedoeling om gemakkelijker gememoriseerd te kunnen worden. Er zijn talloze voorbeelden van oude "abecedaria", alfabetische lijsten die als geheugensteun gebruikt werden. Toen ik leerde lezen, werden daarvoor "leesplankjes" gebruikt, die begonnen met Aap, Noot, Mies, d.w.z. /a/, /n/, /m/, volgens het acrofonisch principe. Niet de eerste drie letters van ons eigen alfabet, waarschijnlijk omdat de /c/ niet meteen de eenvoudigste letter van ons alfabet is, aangezien hij zowel voor /k/, b.v. cactus, als /c/, b.v. cent, gebruikt wordt.
Er zijn nog geen reacties op deze vraag.
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.