Antwoord
Beste Elisa,
De natuur zit fantastisch in elkaar. Iedereen heeft zich al wel eens verbaasd over orchideeën die op insecten lijken (zoals de vliegenorchis), over een wondje dat "vanzelf" heelt, over de prestaties van een jachtluipaard of over de werking van het oog - en zo zijn er nog ontelbare voorbeelden te vinden. Straks hierover meer.
De verbazing voor de natuur kan gemakkelijk de indruk wekken dat ze perfect in elkaar zit. Maar... dat is zeker niet het geval! We vinden in de natuur ook heel wat onvolmaaktheden. Enkele voorbeelden:
- Het "perfecte" oog van gewervelde dieren heeft wél een blinde vlek, en een netvlies dat fout zit: het licht valt eerst door de laag zenuwcellen en bereikt daarna pas de lichtgevoelige staafjes en kegeltjes. Andersom zouden we allicht nòg beter zien.
- De zaadleiders van een man lopen helemaal rond de blaas en urineleiders.
Dat is een enorme omweg waar geen functionele verklaring voor is.
- Wat te denken van het wormvormig aanhangsel in onze darmen, de appendix? Die hebben we niet nodig, maar er gaat wel energie naartoe én hij kan ernstige medische problemen veroorzaken.
- "Elk voordeel heb z'n nadeel" zei de Nederlandse voetballer Johan Cruijff, en dat lijkt ook in de biologie op te gaan. Want de ultrasnelle cheetah heeft (daardoor) wel een erg beperkt uithoudingsvermogen; de valk met zijn "verrekijker" ogen kan daardoor ook het overzicht verliezen, enzovoort. Wat noemen we dan "perfect"? Erg goed worden in het ene, gaat meestal ten koste van iets anders.
De natuur is dus helemaal niet perfect, en sinds enkele decennia zijn evolutiebiologen misschien nog meer geïnteresseerd in waar de natuur
niet perfect is, dan waar ze
wel perfect lijkt te zijn.
Hoe kunnen we nu het voorkomen van de organismen, met hun indrukwekkende maar ook met hun onvolmaakte eigenschappen, verklaren? Het antwoord ligt bij het mechanisme van de biologische evolutie. De levende wezens die we nu zien, komen niet zomaar uit de lucht gevallen, maar zijn geëvolueerd uit vroegere vormen. Deze voorgeschiedenis beperkt natuurlijk de mogelijkheden: het is alsof je een Porsche moet maken, maar je bent verplicht te vertrekken van een 2 PK'tje. Deze voorgeschiedenis kan ook veel verklaren, bijvoorbeeld waarom we die appendix nog hebben, waarom onze zaadleiders zo'n omweg maken of waarom ons netvlies fout zit.
Evolutie is dus geen gestuurd proces dat naar perfectie leidt. Evolutie is een proces van uitproberen, waarbij de betere oplossingen het maken en de slechtere weg-geselecteerd worden. Die betere oplossingen moeten dan niet perfect zijn - nét dat tikkeltje beter aangepast is al genoeg.
Maar als je die kleine beetjes over vele generaties en miljoenen jaren herhaalt leidt het tot fascinerende en heel complexe organismen! Maar
nothing is perfect.
Voor meer details over hoe evolutie werkt kan je eerdere antwoorden op deze site terugvinden, zoals
vraag 2860 is evolutie?,
vraag 22859 zoogdieren, en
vraag 15606 de mens?
Veel plezier met het kijken naar, en vooral het proberen te begrijpen van, de natuur!
Kristiaan D'Août
Reacties op dit antwoord
Er zijn nog geen reacties op deze vraag.
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.
