Als je weet dat een (super)vulkaan gaat uitbarsten, kun je dan de uitbarsting tegenhouden? zo ja, hoe?

Antwoord

Eén van de "supervulkanen" die gekend zijn, en die ook continu in het oog worden gehouden, is Yellowstone in het westen van de Verenigde Staten. Mocht Yellowstone in de toekomst opnieuw uitbarsten, dan zal het grootste deel van de VS bedekt worden met een laag vulkanische as, en zal het vliegtuigverkeer wereldwijd verstoord worden. Een deel van de as die in de atmosfeer terecht komt, zal de hele aarde rondcirculeren, en als het ware een filter vormen die zonlicht een beetje tegenhoudt. In het verleden zijn er al enkele grote uitbarstingen geweest - nog geen supervulkanen - die een tijdelijke invloed hebben gehad op het klimaat. Zo heeft de uitbarsting van de Pinatubo op de Filippijnen in 1991, één van de grootste uitbarstingen die we in de moderne geschiedenis hebben kunnen waarnemen, ervoor gezorgd dat de wereldwijde gemiddelde temperatuur het jaar erna met 1°C gedaald is. Het jaar dáárna was alles wel weer hersteld tot het normale niveau. Grote uitbarstingen kunnen dus wel degelijk een invloed hebben op het wereldwijde klimaat, mogelijk een gemiddelde temperatuursdaling van enkele °C die ook enkele jaren aanhoudt, maar de uitbarsting van 1 supervulkaan zal nog geen nieuwe ijstijd inluiden.

In elk geval: als een vulkaan op uitbarsten staat, of het nu een kleine vulkaan is of een supervulkaan, dan kunnen we dat niet tegenhouden. Als de druk in de magmakamer onder de vulkaan te hoog is, moet die druk worden afgelaten door middel van een uitbarsting. We kunnen ons alleen zo goed mogelijk proberen voorbereiden op en wapenen tegen de mogelijke gevolgen van uitbarstingen. In het ideale geval worden voldoende meetinstrumenten op de vulkaan gezet om goed te kunnen opvolgen wat er gaande is in de magmakamer, en om te kunnen bepalen of magma naar de oppervlakte opstijgt, en of er dus een uitbarsting op til is. Op basis van informatie van vroegere uitbarstingen van de vulkaan, kunnen er dan ook kaarten worden gemaakt met gevarenzones die aanduiden waar bv. mensen moeten geëvacueerd worden mocht het tot een uitbarsting komen.

Karen Fontijn, vulkanoloog UGent