Antwoord
Deze vraag gaat over de spanning tussen een humanistische en een kapitalistische wereldvisie.
In de meeste lokale samenlevingen (Indiaanse gemeenschappen in het Amazonewoud of op de hoogvlakten van de Andes, lokale Afrikaanse stammen, kleine Indonesische vissersgemeenscahppen enz.) heerst een humanistische visie: men stelt niet het kapitaal centraal maar de mens. Er is geen streven naar meer materiële welstand, men heeft het nodige en dat volstaat. Er zijn drie redenen te geven waarom deze gemeenschappen zo traditioneel blijven leven of proberen om dat te blijven doen:
- Traditionele gemeenschappen kennen over het algemeen geen privé-eigendom: het verdelen van land over individuele kinderen zou een versnippering teweegbrengen die niet werkbaar zou zijn. In nogal wat landen is die traditionele gemeenschapscultuur echter onder druk gezet omdat de mondiale economie nu eenmaal privé-eigendom als basis heeft.
- Traditionele gemeenschappen leven van het plaatselijke ecosysteem en dienen dit in stand te houden (duurzaamheid). Groei van productie is dan geen optie: het land of de zee bieden ruim voldoende om "goed" van te leven, maar niet meer dan dat. De mondiale economie heeft zich daarentegen van lokale ecosystemen losgemaakt: als de ene zee is leeggevist dan is er wel een andere beschikbaar. Dat lokale vissers dan niet meer voldoende vis meer hebben, is van geen belang en zelfs goed voor de economie want zij zullen vis moeten kopen.
- Voor de meeste traditionele gemeenschappen is de aarde geen bezit, maar iets wat hen gegeven wordt (al dan niet religieus te interpreteren) en waar met respect moet mee omgegaan worden. Deze visie wint de laatste jaren o.a. in Zuid-Amerika aan kracht vanuit een vernieuwd gevoel van identiteit van de inheemse bevolking (de reconquista). Vandaar dat in bv. Bolivië momenteel een indiaan (Morales) president is, een president die ingaat tegen de kapitalistische uitbuiting van zijn land (de Indiaanse bevolking heeft geen nood aan de ertsen of gasvoorraden die in het land te vinden zijn en hoeft die dus ook niet te exploiteren).
De heersende, kapitalistische cultuur, aan de andere kant, gaat ervan uit dat vooruitgang vooral materiële vooruitgang moet zijn en dat deze vooruitgang enkel mogelijk is in een groeiende economische conjunctuur. Alle barrières voor zo'n groei moeten daarom liefst uit de weg geruimd worden. De Wereldhandelsorganisatie (WTO) hanteert daarvoor de regel dat landen handel niet mogen hinderen, ook niet om de eigen bevolking te ondersteunen.
Daarenboven is in zowat alle landen een elite aan de macht die die kapitalistische cultuur ondersteunt, ook in wat men communistische landen noemt.
Het humanistische denken staat dus onder druk van de eisen van de kapitalistische cultuur ("structureel geweld" volgens de terminologie van Johan Galtung). Het is ongetwijfeld zo dat de traditionele gemeenschappen hun eigen weg zouden blijven volgen indien ze dat in vrijheid konden doen, en dat daaruit andere alternatieve ontwikkelingspaden zouden ontwikkelen. De vaststelling is echter dat die vrijheid er niet is, en dat onder druk van dat deel van de wereld dat zich de "free world" noemt.
Een bedenking daarbij is dat het ecosysteem uiteraard grenzen zal stellen aan de ongebreidelde economische groei, maar dat de Westerse mens daar mogelijk pas echt bij zal uitkomen wanneer het te laat is...
Reacties op dit antwoord
Er zijn nog geen reacties op deze vraag.
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.
