Reeds enkele nachten is er een mooie open hemel. Telkens ik naar boven kijk stel ik me de vraag of een van de sterren die ik zie een planeet is. Hoe wisten ze dit 2000 jaar geleden te bepalen? En hoe wist men dat er rond deze planeten ook manen cirkelen? En bestaat er een site waarop ik een kaart van de sterrenhemel kan vinden waarmee ik zelf kan bepalen waar ik wat aan de hemel zie?
De oorspronkelijke betekenis van planeet komt van het Griekse 'planetes', dat zoveel als 'dwaalster' betekent. Planeten zijn dus objecten die bewegen tussen de zogenaamde 'vaste sterren' aan de hemel. Die beweging gebeurt op de tijdschaal waarmee de planeten (en de aarde) rond de zon bewegen. Je kan het dus niet zomaar zien door op een enkele nacht naar de sterren te kijken, maar als je regelmatig de sterrenhemel volgt, dan wordt het heel duidelijk dat sommige - tevens vrij heldere - objecten een schijnbare beweging uitvoeren ten opzichte van de vaste sterren.
De Grieken onderscheidden zeven planeten: de Zon en de Maan (jawel!), en verder Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus. Sinds Copernicus is het helemaal niet meer gebruikelijk om de Zon en de Maan planeten te noemen, en is de Aarde erbij gekomen. Maar zeg nu zelf, als er nu een object is dat niet aan de hemel beweegt, is het toch wel de Aarde! De term 'planeet' heeft dus een andere betekenis gekregen, het gaat over objecten die rond de Zon draaien, en ook aan enkele bijkomende voorwaarden voldoen.
In tegenstelling tot hetgeen u schijnt te denken, wist men in de oudheid niet dat (sommige) planeten satellieten hebben. Het is Galilei die in 1609 als eerste vaststelde dat er rond Jupiter vier redelijk grote satellieten draaien.
De planeet die nu 's nachts heel prominent te zien is (vanaf het begin van de nacht, in het zuiden), is de planeet Jupiter. Een andere manier om aan te tonen dat het een planeet is, is door vast te stellen dat Jupiter minder flikkert dan de 'andere' sterren. Dat verschil komt omdat sterren als punten aan de hemel verschijnen, en planeten door hun relatieve nabijheid schijfjes vertonen. Het flikkeren van sterren wordt veroorzaakt door de veranderende lichtweg doorheen de atmosfeer (temperatuurs- en dichtheidsveranderingen zorgen ervoor dat de lichtbreking verandert in de tijd). Het licht van puntbronnen zoals sterren verplaatst zich zodoende voortdurend, maar bij schijfjes overlappen opeenvolgende beelden meer.
Google Earth heeft nu ook een 'Google sky'.
Er zijn nog geen reacties op deze vraag.
Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.
© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be
