Is de religie zo oud als de mens?

Antwoord

Het is vooreerst de vraag hoe je de 'primitieve' mens definieert.  Ten tweede wat bedoel je met 'voldoende hersenen'? en ten derde: 'religie'?

Voldoende hersenen: betekent dat dan dat de mens voldoende verstand moest hebben om religieus te zijn? Dan heb je het eerder over meer geordende religie of godsdienst.

Religiositeit is in aanvang niet met 'verstand,' maar met ervaring en gevoel verbonden dat geleidelijk aan groeide tot een besef dat er 'hogere' machten/krachten in het spel zijn in de natuur die de mens overstijgen. Deze machten/krachten zijn volgens de Duitse godsdienstwetenschapper R. Otto 'fascinosum' (aanlokkelijk) en 'tremendum' (vreesaanjagend'). Uit deze religiositeit is religie ontstaan: denkbeelden over wat dit 'heilige' is (be-grijpen), maar ook praktijken om dit heilige te 'grijpen'. Godsdiensten gaan dit later in heilige boeken, in dogma's en commentaren nader uitleggen, en in rituelen en liturgie gestalte geven.

Een beginpunt is niet aan te geven. Maar wel een geleidelijk proces van bewustwording.