Hoe is muziek ontstaan?

Antwoord

Een heel boeiende vraag, die niet makkelijk te beantwoorden is, al is het maar omdat het maken van muziek het ontstaan van het schrift vooraf gaat. We veronderstellen wel dat er in de prehistorie al muziek werd gemaakt, maar we weten het niet helemaal zeker. Het vroegste echt tastbare bewijs zijn fluiten uit (holle) vogelbeenderen, die dateren van 34 000 v. Chr, gevonden in Duitsland en Frankrijk.  

Steven Mithen, een archeoloog aan Reading University, probeerde enkele jaren geleden een antwoord te bieden in een boek, 'The Singing Neanderthals'. Hij deed dat vooral op basis van lichaamskenmerken en sociaal gedrag. De voorbije 2 miljoen jaar leerden mensachtigen beter te wandelen, lopen en springen (en minder klimmen), hetgeen volgens Mithen ook dansen vergemakkelijkte. Met de ontwikkeling van strottehoofd en ondertongzenuw, waren de Neanderthalers ongeveer 300 000 jaar gelden wellicht in staat om erg verschillende klanken voort te brengen. Met een mix van neurologie, anatomie, archeologie en ontwikkelingspsychologie wil Mithen aantonen dat muziek (vooral zang) gelijk ontstaan is met taal (spraak). Mithen stelt dat muziek hielp om een partner te vinden, een kind te troosten, een collega te bemoedigen of een groepsgevoel te versterken - tegelijk met het ontstaan van betekenisvolle klanken.

Darwin, die maar heel even het onderwerp van jouw vraag aanstipte, stelde dat muziek vóór spraak ontstond: ritme en klanken vóór symbolische klanken en benamingen. Taalkundige Steven Pinker draaide de volgorde om, en zag muziek/zang als een speels gevolg en verfijning van het ontstaan van taal/spraak.

Steven Mithen, The Singing Neanderthals: The Origins of Music, Language, Mind, and Body (Harvard University Press, 2007)