Hoe heet het fenomeen dat men gelooft dat armoede, tegenslag, enzovoort de schuld is van de persoon zelf, omdat de persoon er helemaal niets aan doet?

Antwoord

U moet, denk ik, voluntarisme bedoelen. De grote Van Dale geeft volgende definitie: "leer dat het willen psychologisch oorspronkelijker is dan het kennen, of dat het willen en streven het diepste wezen van het gemoedsleven van de mens is". Helemaal bevredigend is dat niet, want u noch ik doelen op een 'leer' en ook het dwingend belerende ('het volstaat te willen!') ontbreekt in deze omschrijving.

De Dictionnaire Historique de la Langue Française (Alain Rey, 1992-2000, uitgeverij Robert) komt met volontarisme (met een 'o' dus) dichter in de buurt. Ik vat even samen en vertaal meteen ook uit het Frans: "aanvankelijk een filosofische term (1907), verwijzend naar de doctrine (of leer) volgens dewelke de wil het fundament is van het Zijn en de dingen, en de wereld alleen maar schijn. Later (1912) gebruikt voor de theorie die functies aan de wil toeschrijft die gewoonlijk aan intelligentie worden geweten. Vanaf het begin van de twintigste eeuw wordt de term doorgaans gebruikt ter aanduiding van een persoon die denkt dat hij de werkelijkheid aan zijn wil kan onderwerpen".