Hoe kan het dat een kip een ei kan leggen zonder bevrucht te worden?

Antwoord

Beste Genita,

het produceren van een ei staat volledig los van mogelijke bevruchting. Meer nog, zonder eiproductie kan het niet tot bevruchting komen...

Bevruchting is het samensmelten van een mannelijke zaadcel met een vrouwelijke eicel. Vanaf de puberteit, zowel bij mens als bij dier, zullen de teelballen bij het mannelijk individu zaadcellen beginnen produceren; bij het vrouwelijke individu rijpen op de eierstokken de eicellen, om vervolgens bij de eisprong vrij te komen. Dit proces komt spontaan, hormonaal gestuurd, op gang, en vereist géén nauwe associatie met een bevruchtingsdaad.

Vlak na de eisprong KUNNEN eicellen in de eileider bevrucht worden door zaadcellen die tijdens de ejaculatie kort daarvoor in het vrouwelijk geslachtstractus gedeponeerd werden. M.a.w.: niet alleen de zaadcel, maar ook de eicel moet kant en klaar aanwezig zijn om tot een bevruchting te komen.

Of een eicel nu bevrucht raakt of niet, ze daalt verder af in de eileider om, bij zoogdieren, aan te komen in de baarmoeder, of om bij andere diersoorten uiteindelijk gelegd te worden als ei in het nest. Tijdens de afdaling in de eileider wordt bij de kip de eigenlijke eicel (die op dat moment bijna uitsluitend uit dooier bestaat) omringd door alle andere lagen van het uiteindelijke "ei" (eiwit, eivliezen, eischaal,...). Dit gebeurt ook wanneer geen bevruchting heeft plaatsgevonden.

Een onbevruchte eicel bij zoogdieren sterft af in de baarmoeder. Door het ontbreken van het "zwangerschapssignaal" dat een jong embryo kan uitsturen naar de moeder kan in een volgende cyclus een nieuwe eisprong plaatsvinden, met een nieuwe kans op bevruchting. Bij kippen kan de volgende eisprong plaatsvinden kort nadat het voorgaande ei gelegd is.

In het licht van uw vraag bestaan bij onze huisdieren enkele interessante uitzonderingen op deze regel, waardoor uw idee wel nog opgaat, zij het dan bij andere diersoorten:

Konijnen en katten bv. kennen enkel maar een eisprong indien ze daadwerkelijk gedekt worden. Hoewel er ook hier geen 100% garantie is op bevruchting, is bij deze diersoorten de associatie tussen ei(cel)productie en bevruchting veel nadrukkelijker dan bij dieren die spontaan ovuleren.

Bij het paard kunnen enkel bevruchte eicellen (in principe dus jonge embryo's) afdalen in de eileider. Onbevruchte eicellen komen dus nooit aan in de baarmoeder: hier gaat jouw idee dat enkel bevruchte eicellen uiteindelijk 'gedeponeerd' worden (in dit geval niet in het nest maar wel in de baarmoeder) wel op!