Wat is de bron van kennis?

Antwoord

Beste Zeynep

Die vraag kan je op vele wijzen beantwoorden. We leren (net als dieren) uit ervaring en kopiëren het gedrag van anderen (bv. een apenjong leert met een stok vruchten uit een boom te kloppen, nadat een andere aap het voordeed). Gedragsnabootsing kan ook aangevuld worden met een creatieve ingeving (bv. niet een stok gebruiken maar een steen, waardoor je meer succes kan hebben als je naar een vrucht smijt). Dus dan leren we bij, en vergroten we onze kennis. Cognitieve kennis in een moderne beschaving is een combinatie van feitenkennis en inzichtelijke verbanden. Door deductie, maar ook door bv. het gebruik van metaforen (beeldspraak) proberen we orde te brengen in onze ervaringen. We analyseren wat ons overkomt en herhalen dit naar anderen toe (kennis die niet geuit wordt, bestaat niet binnen een cultuur maar verdwijnt met het heengaan van degene die de kennis of het inzicht heeft). Dus de bron van kennis is de Andere, onze medemens (een leraar, een vriend, een familielid, een journalist,…) die communiceert over wat hij/zij beseft. En wij, die daarop reageren, in discussie gaan of de inzichten aanvaarden als waar, kunnen dan weer zelf via woorden (taal) die inzichten doorgeven. Kennis is als een soap, het is een verhaal dat altijd verder gaat. Kritische reflectie (bv. door proefondervindelijk een bewering te testen op haar waarheidsgehalte) is ook een bron van kennis.

Feiten (bv. de resultaten van een experiment) kunnen bestaande inzichten doen wankelen en nieuwe vragen oproepen. Die dan weer beantwoord moeten worden en die antwoorden worden dan weer kritisch doorgelicht. Sommige wetenschappers vinden dat alles wat we beweren, ook onderzocht moet worden en eventueel worden weerlegd. Een bewering die niet weerlegd kan worden omdat je ze niet kan onderzoeken, is voor hen geen kennis. Ons cognitief vermogen ligt in de neocortex (superieure laag van onze hersenen). Je zou dus kunnen zeggen dat de neocortex (en onze hersenen in het algemeen) de bron is van kennis. Neurolinguisten (neurologen die onderzoeken hoe taal ontstaat uit onze hersenen) stellen dat onze hersenen uit zichzelf in staat zijn om taal te laten ontstaan. Indien mensen niet zouden praten, zou er waarschijnlijk alleen maar in beelden gedacht worden. Omdat we wel klanken maken, hebben onze hersenen orde gebracht in die klanken en zo ontstonden de talen, waardoor het makkelijker werd ervaringen en dus inzichten en kennis door te geven. Communicatie via taal (gesproken en later geschreven) en gebaren en dans (lichaamstaal) is ook een bron van kennis. Orale tradities en later geschriften en beelden (schilderijen, film,…) zijn dus de dragers die onze kennis vastleggen. Alles wat wij beseffen werd ooit door iemand gezegd of geschreven of geschilderd of gefilmd. Of gecomponeerd.

Eens we de wereld van de kunsten betreden wordt onze kennis subjectiever, meer voor interpretatie vatbaar. Een technobeat roept niet bij iedereen dezelfde gevoelens op en wordt dus anders ervaren en geïnterpreteerd. Maar het is evenzeer een bron van kennis, want je kan pas iets weten over technomuziek als je het zelf beluisterd hebt. Al onze emoties zijn een bron van kennis. Wij ondergaan een emotie en proberen die dan (verstandelijk) te kaderen waardoor we een gevoelen ervaren. Emoties zijn dus de bron van inzichten in wat ons fysiek overkomt. Diverse delen van onze hersenen zijn daarin betrokken en het resultaat is een  gevoelen waar zowel de emotionele als de verstandelijke delen van onze hesrenen in betrokken zijn en samen tot een resultaat komen. Dat proces is ook een bron van kennis.

Er zijn culturen en godsdiensten die als bron van hun kennis 1 boek (of een reeks geschriften) nemen (bv. de bijbel; de koran, enz.). Vandaag vinden we dit ontoereikend, maar soms nog wel inspirerend. Angst is ook een bron van kennis. Omdat wij bv. angstig werden door blikseminslag en dondergeroffel, zijn we (generaties later) beginnen onderzoeken wat onweer is. Aanvankelijk gaven we als verklaring dat de donder het gevolg was van goden die boos werden op ons (mensen). Wetenschappers weten vandaag dat onweer te maken heeft met wolken die elektrisch geladen zijn en botsen. Uit angst kan dus de wil ontstaan om te weten, om te verklaren en te voorspellen. Een bron van kennis is dus ook de behoefte om de toekomst te kunnen inschatten. Mochten wij in een universum leven waar geen tijd zou bestaan (maar enkel stilstand), dan zouden we waarschijnlijk geen behoefte hebben aan kennis. En dan zouden we ook niet tot het besluit kunnen komen dat tijd ook een bron is van kennis.

Vriendelijke groet

 Willy Coomans