Onze maan heeft veel méér kraters aan de achterzijde en aan de voorzijde méér mares. Is er een logische verklaring hiervoor? Heeft de maan ook als schild gewerkt tegen meteorieten?

Antwoord

Een heel interessant probleem.  Maar met vooralsnog geen duidelijk antwoord.

De structuren die aan het oppervlak van de Maan het meeste vorm geven, zijn ontstaan gedurende een gewelddadige episode die men de 'Late Heavy Bombardment' noemt.  Niet gedurende de eerste miljoenen jaren van het zonnestelsel, toen de Maan ontstond, maar na ongever 400 miljoen jaar (vandaag is het zonnestelsel ongeveer 4.567 miljard jaar oud).  Men brengt deze episode - waarvan het bestaan gereveleerd werd door de Apollovluchten naar de Maan - in verband met een herschikking van de buitenplaneten van het zonnestelsel, die naar buiten gemigreerd zijn, en waarbij een groot aantal kleine planeten en komeetachtige objecten naar binnen zijn gecatapulteerd.

Als de Maan daar zo door gehavend is geweest, dan zeker ook de Aarde.  Er is geen sprake van een schildeffect door de Maan.  Het moet hier nog veel erger geweest zijn, alleen heeft de erosie alle grote evidenties voor schade uitgewist.  Recent hebben Deense onderzoekers uit aardlagen in Groenland die van die tijd dateren afgeleid dat er in die periode veel kometen op Aarde zijn geland (dat vindt men door de hoge gehaltes aan irridium, een element dat in de vroege aardse geschiedenis naar binnen is gezakt; lagen met veel irridium zijn er dus later bijgekomen).  Het is heel goed mogelijk dat het juist die kometen zijn die het water van onze oceanen hebben meegebracht.

Daarmee is nog geen antwoord gekomen op uw vraag rond de asymmetrie tussen voorkant en achterkant van de Maan.  Een mogelijke verklaring is de volgende.  Het is waarschijnlijk dat toen de 'Heavy Bombardment' begon, de rotatie van de Maan reeds gesynchroniseerd was (dezelfde kant kijkt altijd naar de Aarde).  Het verschil in grootte van kraters zou dan te maken hebben met een verschil in temperatuur tussen voorkant en achterkant (de Maan was toen nog niet afgekoeld van de hitte van haar ontstaan).  Impacten in de warmere voorkant zouden veel magma hebben doen stijgen en zo grootschalige 'maria' hebben veroorzaakt; de koelere achterkant zou steviger geweest zijn en dus kleinere gaatjes gekregen hebben bij impacten.

Die uitleg is nog vrij speculatief, en misschien niet 'degelijk' genoeg voor u.  Maar onthoud 'Late Heavy Bombardment', een onderwerp dat erg 'hot' is in de huidige studie van ons zonnestelsel, en (zie hoger voor de rol van kometen voor de watervoorziening) misschien zelfs beslissend is geweest voor het ontstaan van het leven.