Heeft Jezus eigenlijk echt bestaan?

Antwoord

Er zijn enkele niet-christelijke bronnen die ons leren dat er wel degelijk een figuur zoals Jezus geleefd heeft, met name de Kronieken van de Romeinse geschiedschrijver Tacitus, het werk van zijn collega Suetonius en dat van de Joodse geschiedschrijver Flavius Josephus. Ook in de literatuur van de rabbijnen, de Joodse geestelijke leiders, wordt Jezus vermeld.

Uit deze bronnen kunnen we echter niets meer afleiden dan dat er rond het begin van onze jaartelling een figuur zoals Jezus geleefd heeft. Bijzonderheden over wat hij gezegd en gedaan heeft komen we in deze niet-christelijke bronnen niet aan de weet. Daarvoor moeten we te rade gaan bij de evangelieverhalen. Dat zijn echter geen ooggetuigenverslagen, maar verhalen die enkele tientallen jaren na de gebeurtenissen neergeschreven zijn door mensen die in Jezus geloofden. Er zijn echter geen argumenten om te denken dat de evangelisten er bewust op uit waren om te misleiden en te bedriegen, al is hun verhaal uiteraard gekleurd door het feit dat zij in Jezus geloofden als de Verrezen Heer. Aan de hand van herinneringen aan wat Jezus allemaal gezegd en gedaan had, hebben de evangelisten geprobeerd om uit te leggen waarom ze in hem geloven. Daarbij zullen ze ongetwijfeld creatief omgesprongen hebben met die herinneringen. Ook zullen ze bepaalde verwachtingen op het leven van Jezus terug geprojecteerd hebben, in de zin van: aangezien Jezus de zoon van God was, moet hij wel zus en zo gedaan hebben. Dit hoeft echter niet te betekenen dat de evangelieverhalen niet in grote trekken betrouwbaar zijn.

De wonderen zijn natuurlijk een moeilijk punt. Vooreerst moet je rekening houden met het feit dat het wereldbeeld in die tijd nog helemaal anders was. Voor de mensen uit die tijd waren wonderen helemaal niet zo wonderbaarlijk omdat de moderne natuurwetenschappen of de moderne geneeskunde nog niet bestonden. Het is dan ook niet vreemd dat de evangelisten wonderen aan Jezus toeschrijven. Hij was ten slotte Gods zoon. Bovendien is het nog maar de vraag of in de wonderverhalen de nadruk wel ligt op het doorbreken van de natuurwetten. In het evangelie volgens Johannes is trouwens sprake, niet van wonderen, maar van tekenen. De nadruk ligt in de evangelies op het geloof dat aan het wonder vooraf gaat en het mogelijk maakt. Zijn de wonderen nu 'echt' gebeurd? Heeft Jezus werkelijk mensen genezen? Heeft hij over het water gelopen? Dat weet ik niet. Binnen ons huidig wereldbeeld is dat moeilijk voorstelbaar. Maar anderzijds was hij natuurlijk wel Gods zoon... Vraag is uiteraard of het belang van Jezus staat of valt met het 'echt' gebeurd zijn van de wonderen. Ik ben er toe geneigd te antwoorden dat dit niet het geval is.